atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 399
kısa sürede alınan bu başarılardan dolayı çok sevinmiş ve aynı zamanda
da büyük bir beklenti içine girmiştir. Ancak konservatuarın
çalışmalarını ve opera öğrencilerinin dünya klasiklerinden sahneye
koydukları operaları seyretmeye ömrü yetmemiştir.
1934 yılında çıkartılan kanun ile çalışmalarını yürüten kurumda
zamanla bazı problemlerin başgöstermesi, kanunun yetersizliğini
gündeme getirmiş ve bunun üzerine yeni bir kanunun hazırlıklarına
başlanmıştır. İşte tam İkinci Dünya Savaşı’nın başladığı dönemde,
Ebert’in de yardımları ile yeni bir kanun tasarısı hazırlanmıştır. Adı
geçen tasarı 20 Mayıs 1940 günü yasalaşmış, 1 Haziran 1940 günü
de yürürlüğe girmiştir. Yasanın ikinci maddesinde belirtildiği üzere
Devlet Konservatuarı Müzik ve Temsil bölümü şeklinde iki kısıma
ayrılmıştır. Temsil kısmı da kendi içinde Opera, Tiyatro ve Bale olmak
üzere üç daldan oluşturulmuştur. Yine tiyatro ve opera şubelerine
en az ortaokulu bitirenlerin, diğer şubelere de ilkokul mezunlarının
alınması kararlaştırılmıştır. Bu kanun görüşmeleri esnasında bir
de talimatname hazırlanmıştır (11 Nisan 1940) 892 .
Devlet Konservatuarı ilk mezunlarını 3 Haziran 1941’de vermiştir.
Atatürk’ün göremediği bu anlamlı gün için konservatuarda 3
Temmuz 1941 günü bir tören düzenlenmiştir. Bu arada opera öğrencilerinin
ilk gösterisi, Ankara Halkevi sahnesinde oynadıkları W. A.
Mozart’ın bestelediği bir perdelik Bastien und Basienne adlı operası
ile Puccini’nin Madame Butterfly’ının ikinci perdesi olmuştur (24
Haziran 1941). Tatbikat Sahnesi’nde bu oyunları, Fidelio (Beethoven),
Satılmış Nişanlı (Smetana), Figaro’nun Düğünü (Mozart),
La Boheme (Puccini), Maskeli Balo (Verdi), Carmen (Bizet), Sevil
Berberi (Rossini) gibi operalar izlemiştir. Devlet Konservatuarı’nda
Türk öğrenciler tarafından bir operanın Türkçe sahneye konması
gerçekten önemli bir gelişme ve başarı olarak değerlendirilmiştir.
Herşeyden önce bu tablo Atatürk’ün en çok görmek istediği şeydi,
fakat bunu görmeye ömrü yetmemiştir. Hükümetin konservatuardan
ve öğrencilerden beklentisi ise hiç değişmemiştir. Öyle ki, İsmet
892 Temsil şubesinin ilk açıldığı günlerde tahsil süresi opera 5, tiyatro 3 sene idi.
Ancak Ebert’in Mart 1939 tarihli raporu üzerine, birincisi 7, ikincisi de 5 seneye
çıkarılmıştır (Gökyay, a.g.m., s. 61).