atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

398
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
leklerinin zirvesine gelmiş bu kişilerin aynı konuda ortak bir görüşü
paylaşamadıkları da görülmüştür. Örneğin M. Ertuğrul ancak Ebert
ülkeden gittikten sonra Devlet Tiyatro ve Operası’nın genel müdürlüğü
görevini üstlenmiştir (1949-51 ve 1951-58). Asıl görev paylaşımı
sorunu ise Hindemith ile Ebert arasında yaşanmıştır. Her ikisinin
meslek alanlarının birbirine olan yakınlığı bunda çok etkili olmuştur.
Çünkü opera sanatı esasında herşeyden önce müziktir. Ama diğer
taraftan da bir sahne sanatıdır. Dolayısıyla Hindemith’in opera bölümü
kurulurken bütün bölümlerle yakından ilgilenmesi Ebert’i bir
süre tedirgin etmiştir. Fakat Ebert, opera bölümündeki çalışmalarını
Hindemith’in müdahale etmesine fırsat vermeden tamamlamayı başarmıştır
890 .
Devlet Tiyatroları ve Devlet Opera ve Balesi’nin çağdaş teknik
ve estetik açısından kurucusu olan Ebert ve müzik bölümünün kurucusu
Hindemith, Ankara’ya geldikleri ilk günlerde, başlattıkları reform
hareketinin sonuçlarını ne kadar kestirebilmişlerdi ya da yerli
Türk operalarının yazılıp icra edilecek olmasına, dünya literatürünün
klasikleşmiş eserlerinin Türk öğrenciler tarafından başarıyla oynanmasına
ne kadar inanmışlardı? Aslında bu sorulara hemen olumlu bir
cevap vermek mümkün değildir. Çünkü Osmanlı döneminde saray
ve çevresiyle sınırlı olan opera ve bale sanatlarıyla Türk halkı gerçek
manada yeni yeni tanışıyordu. İkincisi ve en önemlisi de imkânlar sınırlıydı.
Gerçek anlamda bir konservatuar yeni kurulmuş ve eğitime
de sıfırdan başlanmıştı. O yüzden böyle bir ortamda bu çalışmadan
alınacak sonucun boyutunu ve başarısını önceden kestirmek biraz
zor olacaktı. Ama herşeye rağmen Şan Bölümü öğrencileri, Ebert’i
ve Hindemith’i bile şaşırtan müthiş bir inanç ve azimle çalışarak
yaklaşık iki yıl gibi bir sürede en zor oyunları icra edebilecek düzeye
ulaşmışlardır. Öyle ki, sonuçtan duyduğu memnuniyet üzerine
Atatürk, Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan vasıtasıyla Ebert’e kaç
yıl sonra Türkçe bir opera oynanabileceğini sordurmuştur. Bu soru
üzerine Ebert de Bakana beş yıl cevabını vermiştir 891 . Kemal Atatürk
890 C. M. Altar, “Carl Ebert’in Devlet Konservatuarı İle Devlet Tiyatro ve Operasının
Kuruluşuna Katkısı”, Milli Kültür Dergisi, C. II, S. 3-5, Ağustos-Eylül-
Ekim 1980, s. 56-57.
891 Altar, a.g.m., s. 58.