atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 395
Türk halkına, batı ülkelerinin dahi kolay benimseyemediği bir sanatı
sevdirmeye çalışmak gerçekten çok zordu. Zaten M. Reinhardt da raporunda
bu zorluğu açıkça ortaya koymuştur. Nitekim sunulan rapor,
belli bir düzenin takip edilmemesi, alaturka-alafranga çekişmesinin
devam etmesi gibi nedenlerden ötürü tam anlamıyla gerçekleştirilememiştir.
Sadece bazı ufak tefek deneme ve çalışmalar yapılmıştır.
Operaya geçmeden önce operetlerin denenmesi bunlardan bir tanesi
sayılabilir.
Atatürk müzikle, opera başta olmak üzere, kulak zevkini geliştirdiği,
kültür ve zevkte bir canlanma, bir seviye oluşturduğu, en
önemlisi de yaygın eğitimin önemli vasıtalarından biri olarak görüldüğü
için bu kadar yakından ilgilenmiş ve eğitimine önem vermiştir.
Bu nedenle cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren bu tür sanatsal aktivitelere
geniş yer ayrılmıştır. Önceleri Türk Ocaklarında sonraları
da Halkevlerinde kültür ve sanatın gelişmesi ve yaygınlaştırılması
için etkinlikler yapılmıştır. Anlamlı gün ve gecelerde, kutlamalarda
da bu merkezler önemli kültür olaylarına sahnelerini açmışlardır.
Cumhuriyetin onuncu yılı kutlanırken Atatürk ülkeye Rus Mareşalı
Voroşilov’u davet etmiş ve ondan Rus sanatçıların konserler vermesini
istemiştir. Sonraki yıllarda ise besteci Şostakoviç başta olmak
üzere ünlü ses sanatçıları, piyanist, violonist ve orkestra şeflerinden
oluşan heyetler Ankara’ya gelerek konserler vermişlerdir.
2. Cumhuriyet Döneminde Opera Eğitimi
Atatürk’ün Türk Ocağı ve Halkevlerinde sahnelenen temsillerde
görev alan kişilerin öğretmen, ev hanımı, banka memuru, Musiki
Muallim Mektebi öğrencisi ve orkestranın da İstanbul-Ankara karması
olduğunu öğrenmesi, opera sanatı için bir dönüm noktasıdır.
Yine Atatürk’ün aynı yıl içinde hazırlattığı Özsoy, Taşbebek ve Bayönder
gibi lirik eserlerin hazırlanıp oynanması da bazı gerçeklerin
ve eksikliklerin farkına varılmasında önemli rol oynamıştır. Hatta
bu tarihten 1940 ortalarına kadar bu tür faaliyetlere bir süreliğine ara
verilmiştir. Bu süre zarfında Atatürk’ün tespit ettiği temel eksiklik,
şüphesiz müzik eğitimi ve bunun için bir devlet konservatuarının
kurulmasıdır. Nitekim 1934 sonrası önemli gelişmeler birbirini ta-