atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 393
yayılması için çalışılması ve Devlet Konservatuarı’nda bölüm olarak
yerini alması gibi gelişmeler ancak cumhuriyet döneminde gerçekleştirilmeye
çalışılmıştır.
Türkiye’de düzenli ve sürekli opera etkinliğinin başlaması, opera
eğitiminin verilerek Türk sanatçıların yetiştirilmesi konusundaki ilk
adımlar Cumhuriyet döneminde atılmıştır. Bilindiği gibi Atatürk’ün
yön verdiği kültür politikasında çok sesli müziğin ayrı bir yeri vardı.
Zaten bu politika, çok sesli müziğe ağırlık veriyor, eğitim ve öğretimini
de bir noktada zorunlu kılıyordu. Bu doğrultuda ilk adım
Ankara’da açılan Musiki Muallim Mektebi olmuş, bunu yetenekli
gençlerin yurt dışına eğitim amacıyla gönderilmeleri takip etmiştir.
Çeşitli dallarda yetişen bu gençler 1930’ların başlarında ülkeye dönmeye
başlamışlardır.
Ülkemizde operanın gündeme gelmesi, önem kazanması ve
eğitim kurumlarında yerini alması Atatürk’ün kişisel çabaları sonucundadır.
Şöyle ki, Atatürk daha Sofya’da Ateşemiliterliği esnasında
seyrettiği Carmen operası sayesinde ilk kez bu sanatla tanışmış,
Bulgarların sanatta gelmiş oldukları noktadan çok etkilenmiş ve bu
etki ve hayranlık ile de arkadaşına “Biz Bulgarları çoban bilirdik.
Bak, biz farkına varmadan, onlar nasıl ilerlemişler, balesi Bulgar,
şefleri Bulgar..Biz, bu uygarlık düzeyine ulaşamazsak, bize yaşam
hakkı yok...” 883 demiştir. İşte daha o günlerde yaşanan bu gelişme
Atatürk’ü fazlasıyla etkilemiş ve daha sonra zamanı geldiğinde teşebbüste
bulunulmasında ateşleyici rol oynamıştır.
Nitekim Cumhuriyetin ilânı sonrasında opera konusunda hemen
harekete geçilmiş ve ilk etapta bir devlet konservatuarının kurulmasına
çalışılmıştır 884 . Yalnız bundan önce bir ön hazırlık niteliğinde
bazı uzmanlardan yardım alınmış ve onların raporları doğrultusun-
883 Çambel, “Atatürk, Evrim, Devrim ve Müzik”, s. 1846.
884 1934 yılının sonlarında gazetede çıkan bir haberde, Konservatuar
Müdürlüğü’nün bu yıl içinde bir opera bölümünü kurmayı hedeflediğinden
bahsedilmiştir. Ayrıca Konservatuar “yeni musiki değişimini” halka göstermek,
çok sesli müziği sevdirebilmek için kolları sıvamış, belli aralıklarla
konserler tertiplemiştir. Konservatuar hocalarının vereceği duyrulan bu konser
programlarında, oda musikisi ve operadan örneklere yer verildiği görülmüştür
(Milliyet, 30 Kasım 1934, s. 1).