atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

30
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
la konferans verildiği 57 tespit edilmiştir. Ocaklarda ücretle tutulan
öğretmenler tarafından okuma yazma kursları verilmiş, ocak kütüphaneleri
ve okuma salonlarındaki kitap ve günlük gazeteler halkın
hizmetine sunulmuştur. Yine Türk Yurdu mecmuası vasıtasıyla hem
yurt içindeki, hem de yurt dışındaki Türklere, Türk kültürünü yakından
tanıma fırsatı verilmiştir. Türk Ocakları köylüye de büyük önem
vermiş, dispanser, okul vs. açarak köylünün eğitilmesine ve ihtiyaçlarının
giderilmesine yönelik faaliyetlerde bulunmuştur 58 . Bunların
haricinde halka yönelik sahnelenen tiyatro oyunları, kadın erkek
herkesin büyük ilgi gösterdiği Ocak sinemasında gösterilen filmler,
çeşitli alanlarda açılan kurslar ve sergiler de Türk Ocaklarının kültür
faaliyetleri arasındaki yerini almıştır. Türk Ocakları yurt dışından ya
da taşradan gelen fakir öğrencilere burs bulma, onlara barınma vs.
imkânlar sağlama ile halkı yerli mallara teşvik etme gibi son derece
önemli sosyal çalışmalar da yürütmüştür. Kısacası Türk Ocakları, bu
zaman zarfında toplumun fikir, sosyal ve kültürel hayatını geliştirmeye
yönelik faaliyetleri ile çok önemli bir rol oynamışlardır.
Mustafa Kemal Paşa’nın verdiği büyük önem ve destek ile daha
da ön plana çıkan Türk Ocaklarına dönemin vekilleri ile diğer devlet
adamları da yakın ilgi göstermişlerdir. Öyle ki, yapılan şube açılışlarına
devlet adamları bizzat katılmaya başlamışlardır. Örneğin 1922
yılında İzmir Şubesi İsmet Paşa’nın katılımı ile açılmıştır. 1 Haziran
1923 günü İstanbul şubesi açılan ocağın resmi yayın organı da Yeni
Mecmua isimli dergidir. 1923 yılının Temmuz ayında yapılan kongre
ise Türk Ocakları açısından dönüm noktası olmuş ve ocak başkanlığına
yine Hamdullah Suphi Tanrıöver seçilmiştir. Fakat Türk Ocaklarının
âdeta yeniden kurulması, 23 Nisan 1924 günü Ankara’da
yapılan Türk Ocakları Kurultayı ile söz konusudur. Bu tarih itibarıyla
şube sayısı 71’e ulaşan 59 Türk Ocaklarının merkezi Ankara’ya
57 Ali Ata Yiğit, Atatürk Dönemi Eğitim ve Kültür Politikası (1923-1938),
Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Basılmamış
Doktora Tezi, Ankara 1996, s. 150.
58 İbrahim Karaer, Türk Ocakları (1912-1931), Türk Yurdu Neşriyatı, Ankara
1992, s. 180-181.
59 1340 Senesi Nisan’ında Toplanan Türk Ocakları Umumi Kongresi Zabıtları,
Yenigün Matbaası, Ankara 1341 (1925), s. 14’den naklen Sarınay, a.g.e., s.
243.