atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ATATÜRK VE GÜZEL SANATLAR
I. OPERA VE BALE
A. Opera
1. Cumhuriyet Öncesi Opera Sanatına Genel Bir Bakış
XVI. yüzyıl sonlarında İtalya’da doğan ve bugün Rönesans’ın
en büyük armağanlarından biri olarak kabul edilen opera sanatı ile
ilk tanışmamız XVI. yüzyılın sonu ile XVII. yüzyıldan itibaren olmuştur.
Bu süreçte Avrupa ile gelişmeye başlayan siyasal, ekonomik
ve kültürel ilişkiler, beraberinde ülkeye batı tarzı eğlence ve gösterilerin
de girmesiyle sonuçlanmıştır. Yani bir anlamda Osmanlı sarayının
opera ile tanışması, ülkeye gelmeye başlayan yabancı toplulukların
verdikleri temsiller sayesindedir. Bu arada, başta Yirmisekiz
Çelebi Mehmet olmak üzere Avrupa’nın çeşitli merkezlerine gönderilen
pek çok Osmanlı elçisinin yazmış olduğu raporlar da devletin
üst kademelerinde operaya olan ilginin artmasına ve sanatın halka
sunulmasına zemin hazırlamıştır874 . Sarayın operaya olan ilgisinin
artması ve özellikle de İstanbul’daki gösteriler ile birlikte bu sanat,
XVIII. yüzyılın sonlarından itibaren büyük bir gelişme göstermiştir.
874 1719 yılında Paris’e gönderilen Yirmisekiz Çelebi’nin “Paris şehrine mahsus
bir oyun var imiş, luub (opera) derler imiş. Acaip sanatlar gösterirler imiş,
çok kalabalık olurmuş...” şeklinde başlayan, saray ve kent operalarında seyrettiği
oyunlar ve sanat çevresi hakkında verdiği ayrıntılı bilgiler son derece
önem taşımaktadır (“Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Fransa Sefaretnamesi”,
Sadeleştiren: Şevket Rado, Hayat Tarih Mecmuası, S. 4, Mayıs 1967,
s. 9-11).