atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 373
huzurlarıyla toplantıya şeref verdiler. Dün gece Yeni Sinema’da genç
sanatkarlarımızdan Bayan Melek Tokgöz ile arkadaşları Selahattin
Pınar ve Nobar Tekyay ilk konserlerini verdiler. Büyük Şef Atatürk
de bu konsere yüksek huzurlarıyle şeref bahşettiler. Konser, büyük
bir mükemmeliyet içinde devam etti” 830 şeklindeki haberlerle yer almıştır
Atatürk’ün bu yasağı delmesi ve sergilediği tavır sonradan farklı
yorumların yapılmasına neden olmuştur. Burhanettin Ökte anılarında,
Ata’nın bu konsere şeref vermelerinin tek ve açık sebebinin
“musikimize vurdukları büyük darbenin yine kendilerine yakışan
alicenaplıkla telafisinden başka bir şey olmadığı” 831 görüşündedir.
G. Oransay ise olayı, Atatürk “yüzağartıcı olmaktan uzak” bulduğu
sanat müziği hakkındaki yargısı değişmediği halde, geleneksel müziği
hor görmediğini topluma yansıtmak için halka açık bir konserde
sanatçıya çiçek göndermek lütfunda bulunmuştur şeklinde yorumlamıştır.
Bir zamanlar “Şark Musikisi” olarak isimlendirilen Türk Sanat
Müziği ise Ocak 1938 itibarıyla yine Atatürk’ün Ulus gazetesinde
yayımlattığı bir yazı ile “Eski Musikimiz” ya da “Klasik Osmanlı
Musikisi” gibi ifadelerle anılmaya başlanmıştır 832 . Ali Ata Yiğit de
“amacını aşan bir uygulama olarak” nitelendirdiği bu yasak olayını,
“inkılâpçı kadronun batılılaşma hareketini batı ile özdeşleşme şeklinde
algılaması neticesinde ortaya çıktığı” 833 görüşü ile açıklamaya
çalışmaktadır. Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden biri olan Vasfi
Rıza Zobu da anılarında, bu uygulamaların Atatürk’ün maksadını tamamen
aştığını hatta büsbütün yanlış anlaşılmış olduğunu yazmakta
ve Atatürk’ün konuyla ilgili şu sözlerine yer vermektedir . “..Ne yazık
ki sözlerimi yanlış anladılar. Ben demek istedim ki bizim seve seve
dinlediğimiz Türk bestelerini Avrupalılara da dinletmek çareleri
bulunsun. Türk musikisini milletlerarası bir sanat haline getirelim.
Türk nağmelerini kaldırıp atalım ve sadece garp milletlerinin hazır-
830 Cumhuriyet, 8 Mart 1938, s. 3; “Musiki Tarihimize Geçecek Bir Olay,
Suçlamalar-Cevaplar Hatıralar ve Ötesi”, Musiki ve Nota Dergisi, C. III, S.
27, Ocak 1972, s. 5-6.
831 Burhanettin Ökte, “Atatürk’ten Hatıralar”, Türk Musikisi Dergisi, S. 16, s.
8’den naklen Gedikli, a.g.t., s. 21.
832 Oransay, “Çoksesli Musiki”, s. 1522; Gedikli, a.g.t., s. 43.
833 Yiğit, a.g.t., s. 165.