atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 365
konunun uzmanları ile yaptığı toplantılar ve uzun süreli tartışmalar
neticesinde sonuca gitmeyi çalışma prensibi edinmiş bir liderdir.
Bu arada Milli Eğitim Bakanlığı, söylevden yaklaşık 25 gün
sonra yani 26 Kasım 1934’de yaptığı toplantı sonrasında bünyesindeki
kurullarca aldığı kararları ilân etmiştir. Bu bağlamda “bütün
okullarda etkili bir çoksesli müzik uygulamasına yönelinmesi, halk
katlarında opera, operet, konser, radyo ve plaklar aracılığıyla yeni
beğeninin yaygınlaştırılması, bestecilerin ve usta çalgıcıların yetiştirilmesi
ve devletçe korunması” 805 istenmiştir.
Nitekim 1926 yılında Darülelhan’daki Türk Musikisi bölümünün
kapatılması ile başlayan ve 1927 yılında Maarif Vekâletince resmi
öğretimi yasaklanan Türk Sanat Müziği’ne son darbe de işte bu
olayla 1934 yılında vurulmuştur. Hatta o günlerde halkın alafranga
müziğe alışması için konservatuar da harekete geçmiş ve ilâve konserler
düzenlemeye başlamıştır. Konservatuar bunun için ilk etapta
yirmi büyük konser düzenleme kararı almıştır. Halka bedava verilmesi
kararlaştırılan bu konserler için konservatuar bütçesine daha
fazla tahsisat konulacağı da bildirilmiştir. Konservatuar müdürü
Yusuf Ziya Demircioğlu bu konuda “Alaturka musiki hiçbir zaman
Türkün heyecanını ifadeye kabiliyetli değildir” diyerek alaturka musikiyi
eleştirmiş ve saray adamlarının müziği olarak nitelendirdiği
bu müziğin yasaklanma kararını onayladığını 806 söylemiştir. İşte
böylelikle 1934-40 yılları arasında Devlet Konservatuarında Türk
müziğine yer verilmemiştir. Böyle olunca da Türk musikisi “üretimsiz,
verimsiz ve disiplinsiz kalmış” tır. Bu durum aynı zamanda “Batı
Musikisi ve Türk Musikisi kesimleri arasında anlamsız, yararsız ve
tutarsız zıdlaşmalara yol açmış, Türk Musikisinde seviye kaybı ve
yozlaşma tehlikesini gündeme getirmiştir” 807 .
Alaturka müziğin kaldırılması hususuna gazetelerin köşe yazılarında
da sıkça değinilmiştir. Milliyet gazetesinde “Kulak Misafiri”
başlıklı bir yazıda yazar, Arap radyosundaki “yaleyle” şarkılarını
“usanç verici” olarak nitelendirmiş ve Türk müziğinden de “bizim
805 Ahmet Say, Müzik Tarihi, Müzik Ansiklopedisi Yay., Ankara 1995, s. 514.
806 Milliyet, 4 Kasım 1934, s. 1; 13 Kasım 1934, s. 6.
807 Ercüment Berker, “Türk Musikisinde Dönemler”, Erdem, C. I, S. 1, Ocak
1985, s. 162.