atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 357
şam sevincini yansıtacak ulusal bir müzik yaratmaları beklenen genç
sanatçıların, özellikle de Türk Beşlerinin “fildişi kulelerinde ‘ilerici
sanat’ yapmaya yeltenmeleri”ne bağlamaktadır. Aslında bu bize,
müzik inkılâbının tıpkı harf inkılâbı ya da şapka inkılâbı gibi kısa
sürede yapılamayacağını göstermektedir.
D. Alaturka-Alafranga Tartışmaları
1926 yılında Türk Sanat Müziği’nin Darülelhan’da çalınıp öğretilmesinin
yasaklanması, ülkede alaturka-alafranga müzik tartışmalarını
alevlendiren bir sürecin de başlangıcı olmuştur. Alınan bu
önemli ve bir o kadar da ani karar, şüphesiz konunun sonraki günlerde
ve yıllarda uzunca bir süre tartışılmasına ve ilgili ilgisiz herkesin
fikir beyan etmesine kadar gitmiştir. Bu süreçte özellikle 1928
ve 1929 yılları konuyla ilgili tartışmaların ve çatışmanın ciddiyet
ve hız kazanmaya başladığı bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Örneğin, 19 Ocak 1928’de yayımlanmaya başlayan Tiyatro ve
Musiki dergisi, bu tartışmaların yaşandığı başlıca yayın organlarından
biri haline gelmiştir. Dergide düzenli yazı yazanlardan biri olan
Rauf Yekta Bey’in, o günlerde ılımlı bir üslûpla bir yandan “Türk
müziği’nin konumu ve geliştirilme yollarını” tartıştığı, diğer yandan
da bazı kişi ve kurumları alafranga yanlısı tutumlarından ötürü
eleştirdiği görülmüştür787 . Görülen odur ki, alınan bu karardan ötürü
kendilerini sorgulamak ve savunmak durumunda kalan Türk Sanat
Müziği sanatçıları, çıkardıkları dergilerde ve yaptıkları röportajlarda
bundan duydukları memnuniyetsizliği ve rahatsızlığı dile getirmekten
kaçınmamışlardır.
Ankara’nın verdiği bu kararı olumlu karşılayan alafranga taraftarları
ise, bunu tamamen Batının yanında yer alabilmenin temel koşullarından
biri olarak görmüşler ve her fırsatta da Türk Sanat Müziği
hakkında, onu ve dinleyenlerini çoğu zaman rencide edebilecek
nitelikte yorumlar yapmışlardır. Böyle bir ortamda konunun en çok
tartışıldığı ve müzikte tutulması gereken yolun tespit edilmeye çalışıldığı
yerlerden biri de basın olmuştur. Örneğin, siyasi iktidarın
yayın organı kimliğinde olan Hakimiyet-i Milliye’de çıkan haberler,
787 Üstel, a.g.m., s. 44.