atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

352
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
getirmektedir 776 . Bu noktada bir yandan kültürümüzün kaynağının
köy olduğunun söylendiği ve köye dönüş projelerinin geliştirildiği,
diğer yandan da köylüye Batı müziği dinletilmeye çalışıldığı günlerde
yaşanan bir olay bize Anadolu halkının müzik tercihini ve olaya
getirdiği yorumu göstermesi açısından son derece önemlidir. Cevat
Dursunoğlu’nun şahit olup Müjgan Cunbur’a anlattığı olay şöyledir:
“Elli sene kadar önce Anadolu’da konserler veren Devlet Flârmoni
Orkestrası gittiği illerdeki konserlerde gereken ilgiyi bulamaz. Dinleyiciler
konuşmakta, öte-beri yemekte, yerli yersiz konseri bölerek
alkışlamakta ve gürültü yapmaktaymışlar. Orkestranın konser sırası
Sivas’a gelmiş. Yine aynı durumla karşılaşacaklarını düşünmüşler.
Akşam konser vakti olmuş, sahne açılmış. Ağzına kadar dolu salonda
çıt çıkmıyormuş. Konser başlamış, gerektiği yerde alkışlıyorlarmış.
Orkestra üyeleri sevinmişler, şaşırmışlar. Batı müziğini bu
kadar iyi dinleyen bir seyirci ve dinleyici ile ilk defa karşılaşmışlar.
Konser bitmiş, üyeler olayın etkisinde kalmışlar. Ertesi gün Sivas’tan
ayrılacaklarmış. Şehri biraz dolaşalım demişler. Bir de bakmışlar
ki konserde ön sıralarda oturan bir şahıs da alışveriş için girdikleri
dükkandaymış. Orkestra üyelerinden biri hemen sormuş: “Beyamca,
akşamki konseri nasıl buldunuz?”. Adamcağız şöyle cevap vermiş:
“Sivas Sivas olalı Timur’dan beri böyle zulüm görmedi” 777 . Sözü
edilen dönemde, bir yandan kültürün kaynağının köy olarak gösterilmesi,
bir yandan da Anadolu’ya gönderilen orkestralar ile halka
Batı müziği dinletilmeye çalışılması aslında bir tezat gibi görünse
de, bunların tamamen aynı hedefe yani Batılılaşmaya yönelik atılmış
776 Önce kendi kendimizi sorgulamamız gerektiğini söyleyen Timur Selçuk, bu
konuda “müzik eğitim sistemimizi kurarken, kendimizi ve batıyı hangi potada
erittik?”, “Bu dönemde şablonlarla mı, sentezlerle mi müzisyenlerimizi yetiştirdik?”,
“İnsanımıza, müzisyenimize, genç besteciye, öğretmen adayına müzik
dilini öğretebildik mi?” tarzında sorular sormakta ve çok sesli müziğin bugünkü
durumunu da Türk halkının kültür seviyesinin düşüklüğü, Batı müziğinin
yeterince dinletilememesi ve halka ulaştırılamaması gibi nedenlere bağlamaktadır
(Timur Selçuk, “Müzik Dünyamız”, CDTA, C. VI, s. 1478).
777 Müjgan Üçer, “Sivas’ta Timur Efsaneleri”, Sivas Kültür-Sanat, S. 3, Haziran
1988, s. 15-16’dan naklen Tüfekçioğlu, “Cumhuriyet İdeolojisi ve Türk Basını”,
s. 78-79.