atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 351
hakkında ne düşündüğü sorulduğunda şair, “bana musikinin ne olduğunu
soruyorsunuz. Dinleyeni gösterin de size musikinin ne olduğunu
söyliyeyim” 773 şeklinde bir cevap vermiştir.
Görüldüğü gibi müzikte çok sesliliğin ve tekniğin benimsetilmesi
ile Türk müziğinin çağdaş dünyada yerini alması belirlenen hedeflerin
başında gelmektedir. Ancak bu noktada sadece batının tekniği
ve anlayışı ile oluşturulmaya çalışılan çok sesliliğin, çağdaşlığın ve
kalitenin tek ölçüsü olup olmadığı sorgulanabilir. Açıkçası bu soruya
olumlu bir cevap vermek oldukça zordur. Çünkü çok sesli olup berbat
denilebilecek eserler olduğu gibi, tek sesli çok güzel şaheserler
de mevcuttur. Dolayısıyla çok seslilik, “bir musikinin iyi ya da kötü,
güzel ya da çirkin, ileri ya da geri olmasının kriteri” olmamalıdır.
Bu durumu “Tıpkı her yağlı boya tablonun her karakalem resme, her
perspektifli çizimin her minyatüre üstün olduğu söylenemeyeceği gibi,
her çoksesli musikinin her teksesli yaratıdan daha değerli, daha
üstün ya da güzel olduğu da söylenemez” 774 şeklinde yorumlamak da
mümkündür 775 .
Çok sesli müziğin uygarlık ölçütü olmaması, tabii ki bu müzik
türünün reddi anlamına gelmemektedir. Buna rağmen hem müzik
adamları hem de halk Batı müziğini benimsemeye çalışmışlardır.
Ancak Batı müziği söz konusu olduğunda bu tarzın genelde belirli
bir çevre ile sınırlı kaldığı da gözden kaçmamaktadır. Bunda müziğin
“bir keyif sanatı” olarak düşünülmesi ve o yüzden seçkinlerin
zevk alanına girdiği düşüncesi mi yatıyor bilinmez ama, bu durumun
bazı sorunlara yol açtığı kesindir. Herşeyden önce Batı müziğinin
toplumun her kesiminde yankı bulmaması ve sadece aydın
kesimin ilgisini çekmesi, hem yüzyılların verdiği bir alışkanlığı hem
de Türk toplumunun kültür seviyesi ile müzik tercihini gündeme
773 Altar, “Atatürk ve Müzik Reformları I”, s. 12.
774 Oransay, “Çoksesli Musiki”, s. 1518.
775 Çok seslilik ve uygarlık konusunun son derece yanlış ve yanıltıcı olduğu görüşünü
savunanlardan biri de Cem Behar’dır. Behar bunun sebeplerini Ziya
Gökalp’e kadar götürmekte ve olanları bir anlamda Gökalp’in milliyetçilik
anlayışına dayandırmaktadır (C. Behar, Klasik Türk Musikisi Üzerine Denemeler,
Bağlam Yay., İstanbul 1987, s. 104).