atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

26
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
öne çıkması, güzel sanatlara verilen önem neticesinde, toplumdaki
tabuların yıkılması, sanatın her dalına gereken önemin verilmesi ve
bu sayede çok sesli müziğin yaygınlaştırılması, opera, bale gibi sanatlarla
halka sanat ve estetik ruhunun aşılanmaya çalışılması, heykel,
mimari, resim gibi sanatlarla millete Batı kültürünün tanıtılması,
hatta daha öncede ifade ettiğimiz üzere 1933 yılında Darülfünun’un
kapatılarak yerine İstanbul Üniversitesi’nin kurulması ve onu
Ankara’daki üniversite ve yüksekokulların takip etmesi, sonra da
bunu devlet konservatuarı, İstanbul Şehir Tiyatrosu, sanat enstitüleri,
teknik eğitim okullarının izlemesi vb 50 .
İşte kısaca bakıldığında saymaya çalıştığımız tüm bu gelişmeler,
Atatürk’ün 1931-1938 yılları içersinde başlatıp uygulamaya çalıştığı
kültür politikasının temel basamaklarıdır. Bütün hareketin ortak
amacı ise çağdaşlaşmak, ilerlemek ve yükselmek olarak belirlenmiştir.
Temel ilke “İstiklâl-i tam” yani tam bağımsızlık, hedef ise çağdaşlaşmaktır.
Bağımsızlık aslında her alanı kapsamaktadır. Kültürel
bağımsızlık ise bunların içersinde en önemlisidir. Bu bağlamda Türk
inkılâbının başlı başına bir kültürel değişim ve inkılâp modeli olarak
tarihe geçtiğini söyleyebiliriz.
Bu tespitten hareketle, Türkiye’de milli kültürün oluşturulmasında
tarihsel bir geçiş dönemi olan 1930’lu yıllar gerçekte Türkiye’de
tam bir kültür devri olmuş, başkent Ankara da bu dönemin üssü haline
gelmiştir. Böyle bir ortamda kültürel bir savaş başlatan ve âdeta
Türk milletinin kültür önderliğini üstlenen Atatürk, bir taraftan Türk
kültürünü canlandırmaya çalışırken diğer taraftan da onun içinden
kendi ihtiyaçlarımızı ve ruhumuzu bulup çıkarmaya gayret göstermiştir.
O, milleti arzu edilen bu kültür seviyesine çıkarmak için ömür
boyu süren bir mücadele vermiş ve herşeyden önemlisi de bunun
zorunluluğuna olan inancını hiç yitirmemiştir. Nitekim daha 1925
yılında İnebolu’da “Milletimizi en kısa yoldan medeniyetin nimetlerine
kavuşturmaya, mesut ve müreffeh kılmaya çalışacağız ve bunu
yapmaya mecburuz” 51 diyen Atatürk, ölene kadar da bu fikrini sürekli
yinelemiştir.
50 Cahit Kavcar, “Atatürk ve Kültür Reformu”, Erdem, C. IV, S. 12, Eylül 1988,
s. 916-918.
51 26 Ağustos 1925’de “İnebolu’da Bir Konuşma”, ASD, C. II, s. 217.