atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 349
cilerinin büyük katkısı olmuştur. Dünyaca ünlü sanat büyüklerinden
Marguerite Long, Laparra, Vincent d’Indy, Arthur Honegger, Joseph
Marx, Alois Haba gibi isimlerin öğrencileri olarak yetişen ünlü bestecilerimiz,
müzik inkılâbımızda Türk Beşleri olarak da anılmaktadırlar
769. Atatürk, yaptığı inkılâplar ve yaklaşımlarıyla sadece ulusal
değil uluslararası kültüre katkı sağlayacak düzeyde sanatçıların yetişip
çağdaş kültürü geliştirmelerine imkân sağlamıştır. Bu tür bestecilerimizin
sayısı, Türk Beşlisi ile birlikte 14’ü geçmemektedir. Çok
sesli Türk Sanat Müziği denildiği zaman akla ilk gelen isimler; Türk
Beşlisi haricinde, Bülent Tarcan, Ekrem Zeki Üngör, Sabahattin Kalender,
Kemal İlerici, Bülent Arel, Nevit Kodallı, İlhan Usmanbaş,
İlhan Baran, Cengiz Tanç’dır. Bununla birlikte Çağdaş Türk Müziği
alanında genel kültür ve temel eğitim eserlerini içeren bir meslek
yazarlığı da mevcuttur. Mahmut Ragıp Gazimihal, Halil Bedii Yönetken,
Ahmet Adnan Saygun gibi 770 .
Atatürk bütün bunların yanı sıra, monodik modal Türk musikisinin
özlü eserlerinin müzikoloji enstitülerinde müzikologlarımız
tarafından iyice incelenmesi zorunluluğundan da bahsetmiştir. Çünkü
üniversitelerin Edebiyat Fakültelerine bağlı kurulmaları gereken
müzikoloji enstitülerinde düzenlenecek seminerlerde, “Collecgium
Musicum” adlı serbest seanslarda monodik müziğimizin icra edilmesinde
yarar görülmüştür. Nitekim Ankara Devlet Konservatuarı’nın
programına Mukayeseli Klasik Türk Musikisi Tarihi dersi konmuş,
bu dersi de Ruşen Ferit Kam ve Mesut Cemil Tel gibi üstadlar vermişledir
771 .
769 Adları geçen bu beş sanatçı, Rus Ulusal Okulunun kurucusu “Rus Beşleri”nden
esinlenerek dergi ve gazetelerde “Türk Beşlisi” şeklinde anılmaya başlanmıştır.
Ancak “Balakiref’in yol göstericiliği ve öğreticiliği altında birleşen ve kişisel
biçemlerini korumakla birlikte elbirliğiyle çalışmış olan Rus Beşleri’nin
(ya da Güçlü Küme)” sahip oldukları niteliklerden yoksun olan Türk Beşleri,
bir özlemi dile getirmekten öteye geçememişlerdir. Daha ziyade 1940’ların
ortalarında isimlerini duyuran bu genç besteciler değerli sanatçılar olarak kabul
edilmekle birlikte, elbirliğiyle çalışıp ulusal bir ekol oluşturmadıkları için,
bu adlandırmanın bir özlemi dile getirmekten öte anlam taşımadığı da ileri
sürülmektedir (Oransay, “Çoksesli Musiki”, s. 1526, 1530; Altar, “Atatürk ve
Müzik Reformları II”, s. 14).
770 Altar, “Atatürk ve Müzik Reformları II”, s. 15.
771 Altar, “Atatürk ve Müzik Reformları II”, s. 13 ve 15.