atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 347
2. Atatürk’ün Çok Sesli Müziğe Bakış Açışı
1930 başlarında dinlenen müzik türünün kalitesi, Atatürk’ü
müziği çağdaşlaştırma eğiliminin içine itmiştir. Çünkü o günlerde
Atatürk’e dinletilen müzik elbette Itrı’nin, Dede’nin müziği değil,
onun yozlaştırılmış örnekleriydi763 . Zaten onu tedirgin eden de bu
tarz müzik ve bunun halk üzerinde bıraktığı olumsuz havaydı. Bu
konudaki tartışmalara rağmen Atatürk hayatı boyunca gerçekten üstün
değeri olan sanatçılara her zaman ayrı bir yer vermiş ve onların
bestelerini dinlemiştir. Abdülkadir Meragî (1360-1435), Hafız Post
(1630-1694), Itrî (1640-1712), Tab’î Mustafa (1700-1786), İsmail
Dede Efendi (1778-1846) ve Zekâî Dede (1825-1897) bunlardan sadece
birkaçıdır764 . Atatürk Türk Sanat Müziği’nin yanı sıra Anadolu
ve Rumeli türküleri ile de yakından ilgilenmiş, fakat günün birinde
çok sesli çağdaş Türk sanat musikisinin doğacağına olan inancını ise
hiç yitirmemiştir. Bu da bizlere kendi beğeni ve tercihini bir tarafa
bırakarak olaya tamamen farklı bir pencereden bakan Atatürk’ün,
alışkanlıklarını zaman zaman çiğneyerek Batı müziğini halkına sevdirmeye
çalıştığını göstermeye yetiyor.
Atatürk’e göre, “ulusal müziğin, teknikte ve formda olduğu kadar,
anlatım gücünde de gelişip olgunlaşmasını kesintisiz sağlayacak
tek faktör, ...çoksesliliktir”. Nitekim musikiyi hayatın ruhu ve
neşesi olarak nitelendiren Atatürk, musikide monodik modal akışı
yerine çok sesli tekniğin yer almasını istemiş, bunu zorunlu görmüş
765 ve böyle bir sanat müziğinin özlemi içerisinde olmuştur 766 .
Atatürk “ulusal çağdaş bir müzik sanatında yenilenmenin, bir ulusun
yenilenme çabasına ölçü olacağı ilkesi”nden yola çıkarak, “bir
763 Türk Müziği’ndeki yozlaşma sorunu hakkında bk. Ebru Kayhan, Türk
Müziği’nde Yozlaşma Sorunu, İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel Bilimler
Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2003.
764 C. M. Altar, “Atatürk ve Müzik Reformları I”, BTTD, S. 41, Haziran 2000, s.
13.
765 Bu konuda Türk müziğinin önemli isimlerinden de Atatürk’e destek gelmiştir.
Örneğin klasik müziğimizin büyük bilgini Rauf Yekta Bey, Fransa’da “Encyclopedie
de la Musique et Dictionnaire de Concervatiore”da yayımlamış olduğu
bir yazısında çok sesli müzik konusuna değinmiş ve bunun artık zorunlu
hale geldiğini ifade etmiştir (Altar, “Atatürk ve Müzik Reformları I”, s. 14).
766 Altar, a.g.m., s. 13.