atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 345
Gregoriens) olarak bilinen çalışmasını ortaya koymuştur. Gregor Ezgileri
zamanla yerini “organum” adlı çok sesliliğe bırakmıştır. Çok
sesli müziğin zamanla kilise dışına çıkmasıyla birlikte bazı yeni müzik
türleri de ortaya çıkmıştır (ballate’lar gibi) 757 .
Bir başka ifadeyle “Çokseslilik, başka başka seslerin, teorik uygulamalar
ve kompozisyon bilimi doğrultusunda, üstüste istif edilmeleriyle
elde edilen cümlelerin bir anda ve bir arada seslendirilme”sidir.
Bu müzik türü “sınırsız bir anlatım gücü ve hayaletme zenginliği kazandırmakta,
yani bir bakıma hayatın kendisini, çağdaş doğrultuda
simgeleştirerek sanata dönüştürmektir” 758 . “Çokseslilik, eserleri ve
deneyimleriyle tanınmış büyük sanat ve bilim adamlarının, yüzyıllar
boyu yazmış oldukları teknik eserlerden oluşan zengin kitaplığa sahip
bir yaratıcılığın ürünüdür” 759 .
Günümüzde Avrupalıların uğraştığı müzik, “Bir sekizli içinde 12
eşit aralıklı ses sistemine dayandığı” söylenen ve Majör-Minör gibi
sadece iki ana dizi kalıbı ile iki ana ritm kalıbından oluşan çok sesli
müzik türü olarak isimlendirilmektedir. Avrupa’nın aksine, 590 makam
ve 75 değişik ritm kalıbına sahip olan Türk müziği ise tek sesli
müzik kapsamında ele alınmaktadır760 . Bizde çok sesliliğin Sultan
II. Mahmud’dan itibaren bazı ihtiyaçları karşılamak üzere başladığı
söylenmektedir. II. Mahmud gerçekten hem Türk müziğinin hem de
çok sesli müziğin gelişmesini sağlamış, her iki müzik türüne de döneminde
yer vermiştir. Bu dönemde bilindiği gibi İstanbul, yabancı
sanatçıların konserler verdiği, opera ve operetlerin rahatça oynandığı
bir merkez durumuna gelmiştir. Çok sesliliğin II. Mahmud ile
birlikte kesin olarak benimsenmesinden sonra, saray ve ona yakın
çevreler bu müzik türünü Avrupa tarzı yaşamın bir parçası olarak
görmüşlerdir. XIX. yüzyıla gelindiğinde ise udun yerini artık piyano
almıştır. Aslında bu, değişimin açık bir göstergesidir. II. Mahmud,
hem sanata hem de her iki müzik türüne önem vermesi ve çok sesli
müziğin ülkeye girmesinde etkili olması dolayısıyla, bize Cumhuriyet
döneminde Atatürk’ün bu konudaki politikalarını çağrıştırmakta-
757 Tanrıkorur, a.g.e., s. 56-57.
758 Altar, “Müzikte Neden Çokseslilik?”, s. 749-750.
759 Altar, a.g.m., s. 760.
760 Tanrıkorur, a.g.e., s. 56-57.