atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 343
Atatürk’ün yıllarca özlemini duyduğu ve kurulması için büyük
emek harcadığı Ankara Devlet Konservatuarı ilk mezunlarını754 3 Haziran
1941’de vermiştir. Bu önemli ânı Atatürk göremese de, 3 Temmuz
1941 günü Konservatuar’da yapılan törende Başkan İnönü ve
dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel hazır bulunmuşlardır.
Yücel, törende yaptığı uzun konuşmasında önemli noktalara dikkat
çekmiş ve şunları söylemiştir: “Gözden uzak tutulmamasını bilhassa
istirham ederim ki, insanlığın en müthiş savaşlarından birini yaptığı
böyle bir devirde ve harp yangınının dumanları göklerimize vurduğu
böyle bir zamanda, tiyatro temsilleri ile, operayla meşgul olmamız,
güzel sanat davasına nasıl ciddi bir mana verdiğimizin tarihe geçecek
kadar kuvvetli burhanı telakki edilmelidir. Biz tiyatro ve opera
şeklindeki temsil sanatını, bir medeniyet meselesi halinde alıyoruz.
Onun içindir ki, aziz memleketimizin her vaziyette müdafaası için,
her türlü fedakarlığı yapmakla uğraştığımız şu anlarda, sanatın bu
şubesindeki inkişafına da onu durdurmak değil, bilakis yürüyüşüne
hız vererek devam ediyoruz. Bir gün bizim gibi bütün insanlığın idrak
edeceğine inanmış bulunduğumuz Türk Hümanizmasının yepyeni
bir safhası, Devlet Konservatuarı’nın bağrından doğmaktadır.....
Müellif bizden olmayabilir, bestekar başka milletten olabilir. Fakat
o sözleri ve sesleri anlayan ve canlandıran biziz. Onun için, Devlet
Konservatuarının temsil ettiği piyesler, oynadığı operalar bizimdir,
Türktür ve millidir. Bizden olacak müellif ve bestekar da ancak
bu yolda yetişecektir”. Hasan Ali Yücel’in bu konuşması geleceğin
Türk yazar ve bestecilerine ışık tutmuştur755 .
Ankara Devlet Konservatuarı’ndaki başka bir çaba da özellikle
1935 sonrası ülkede hızlanan ezgi derleme ve halk müziği çalışmalarıdır
Ankara Konservatuarı bünyesinde kadrolaşma ve yeniden yapılanma
çalışmaları hızla sürerken, bir de Halk Müziği arşivi oluşturma
projesi başlatılmıştır. Bu bağlamda Türkiye’ye davet edilen ünlü
Macar besteci Bela Bartok ile Adnan Saygun Anadolu’yu gezmiş ve
ikili pek çok çalışmaya imza atmıştır.
754 Müzik kısmından iki harpist Nazmiye Sakarya, Seniha Çakır, bir flütçü Turan
Üçer, bir klarnetçi Hasan Kale, bir kornocu Mustafa Caner ile Tiyatro kısmından
Muazzez Yücesoy, Melek Saltıkalp, Nermin İlgün, Ertuğrul İlgin, Mahir
Canova, Salih Canar, Nüzhet Şenbay ve Esat Tolga mezun olmuşlardır (Gökyay,
a.g.m., s. 63).
755 Ali, a.g.m., s. 1532-33.