atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 341
Zuckmayer’in kardeşi olan Eduard Zuckmayer, göreve önce
MMM’nin öğrenci orkestrasının yöneticisi olarak başlamış, ADK’nın
açılması üzerine de 1936 sonbaharında tiyatro ve opera bölümünde
Madrigal korosunu çalıştırmakla görevlendirilmiştir. 1938 yılında
Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümü’nün 748 yönetimini üstlenen
Zuckmayer, yüzlerce Türk müziği öğretmeni yetiştirmiştir 749 .
Hindemith’in tavsiyeleri üzerine Türkiye’ye gelen ilk müzisyenlerden
biri de Dr. Ernst Praetorius’dur. Prof. Praetorius ülkede
senfonik orkestranın gelişiminde büyük rol oynamış ve çok sayıda
orkestra şefi yetiştirmiştir. 1934 yılında Milli Musiki ve Temsil
Akademisi’ne bağlanan, Haziran 1936 tarihinde de bu kurumdan ayrılarak
bağımsız bir kuruluşa dönüşen Cumhurbaşkanlığı Filârmoni
Orkestrası’nın başına getirilen Praetorius’un yönetiminde orkestra
en parlak dönemini yaşamıştır. Bu süreçte iki müzik kurumu ile
orkestranın tüm gereksinimi, çalgı, nota vs. özellikle yurt dışından
sağlanmaya çalışılmıştır. Önceleri orkestra şefi (CFO) olarak çalışan
Praetorius, konservatuarın açılışıyla birlikte okulda enstrüman
hocası (fagot) 750 olarak görev yapmış ve Mart 1946’da Ankara’da
ölmüştür 751 .
Konservatuardaki müzisyenlerin büyük kısmı ülkeye mülteci
olarak gelmişlerdir. Yalnız içlerinde Prof. Lohmann ve klarnetçi
Knauer gibi mülteci olmayan kişiler de yer almıştır. İşin enteresan
yanı ise mülteci olmayanlar arasında nasyonel sosyalizm taraftarlarının
da bulunmasıdır. Fakat bu hiçbir zaman müzik sahasındaki
çalışmalara yansımamış ve politik bir gerginliğe neden olmamıştır.
Ancak İkinci Dünya Savaşı’nın bitimiyle birlikte okulda çalışan
yabancı eleman sayısında belli bir azalma görülmüştür. Mülteciliği
sona eren müzisyenler, misafir profesör olarak başka ülkelere, özellikle
de İngiltere ve İtalya’ya gitmişlerdir. ADK’nda çalışan yaklaşık
748 Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümü 1938-1983 yılları arasında eğitimini
sürdürmüş, YÖK’ün kurulmasıyla birlikte de Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim
Fakültesi bünyesine alınmıştır. Hindemith’in önerisi ile bu göreve getirilen
Prof. Zuckmayer, bu kurumda tam 34 sene hizmet vermiş, 1972 Haziranında
ölene kadar da Ankara’da kalmıştır (Gedikli, a.g.t., s. 43).
749 Zuckmayer’in öğrencileri arasında Bülent Arel, Hikmet Şimşek, Ferit Tüzün
gibi ünlü isimler mevcuttur (Widmann, a.g.e., s. 125-126).
750 Fagot, tahta nefesli bir saz.
751 Widmann, a.g.e., s. 127.