atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 25
mış, yurt dışından çok sayıda uzman getirtilmiş ve genç sanatçılar
yetiştirilmiştir. Dolayısıyla sanat eğitimi, üzerinde özellikle durulan
temel prensiplerden biri olmuştur. Kültürel alandaki bu hareketlilik,
zamanla topluma da bir canlılık kazandırmıştır. Şu unutulmamalıdır
ki, kültür bir milletin karakterinden ve onun yaratma kabiliyetinden
doğmaktadır. İşte bu kabiliyet ile insan kültür alır verir ve bu alışveriş
de en çok ruh alanında yani sanat ve edebiyat alanında gerçekleşir.
Neticede sanat ve edebiyat da inanca dayanır. Goethe’nin de
dediği gibi,
“Yürekten yüreğe ulaştıramazsınız
Yüreğinizden gelmiyeni...” 49 .
Atatürk inanmış ve sonuna kadar da bu inançla milletini motive
etmeye çalışmıştır. Görüldüğü gibi, Atatürk düşüncesi ve inkılâpları,
onun sosyal ve kültürel alanda yaptığı değişim ile biçimlenmiştir. Bu
sosyal değişim sürecinde Atatürk, hemen her alana el atarak toplumu
geniş çaplı bir değişime götürmeyi amaçlamıştır. Aslında 1923’ten
itibaren bütün yaptıklarının bir anlamı, kendi içinde bir bütünlüğü
ve hedefi olduğu açıktır. Şöyle ki; Saltanattan sonra Hilâfetin kaldırılması,
Cumhuriyetin ilân edilmesi; Tevhid-i Tedrisat kanunu ile
eğitim-öğretimde birliğin sağlaması; dini mahkemelerin kaldırılması,
tekke ve zaviyelerin kapatılması ve Medeni Kanun’un kabulü ile
birlikte şeriatın yerini çağdaş hukuk sisteminin almaya başlaması,
kadınlara sosyal, kültürel, siyasal ve ekonomik haklar tanınması ve
beraberinde kadın-erkek eşitliğinin baz alınması, yapılan yazı reformu
ile yeni Türk alfabesinin kabul edilmesi, dil reformu ile de Türk
dilinin zenginleşmesinin ve özleşmesinin sağlanması, bu çalışmalara
paralel olarak TDK’nun açılması, getirilen modern tarih anlayışı ile
milli bilincin ağırlık kazanmaya başlaması ve beraberinde TTK’nun
açılarak arkeoloji çalışmalarının hızlanması, Halkçılık ilkesinin ön
plana çıkarılması neticesinde okullaşmanın hızlanması, Millet Mekteplerinin
açılması, Halkevlerinin ve Halkodalarının kurulması, bu
sayede halkı eğitmeye yönelik faaliyetlere ağırlık verilmesi, tekke
ve medreselerin kapatılmasıyla birlikte laikliğin ön plana çıkması,
bunun beraberinde bilime önem verilmesi ve bilimsel düşüncenin
49 Goethe, Faust, I. Bölüm, mısra 533-545’den naklen Melahat Özgü, “Atatürk’ün
Edebiyat ve Sanat Anlayışı”, Belleten, C. LII, S. 204, 1988, s. 1134.