atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 337
lişip ayakta kalmasında belediye gerçekten çok mühim bir rol oynamıştır.
İstanbul belediyesi ve belediye başkanları, kültür kurumlarıyla
her zaman yakından ilgilenmişlerdir. Onların bu tutumları,
hem Darülbedayi’nin hem de Belediye Konservatuarı’nın yapılan
destek ve verilen ödenekler ile ayakta kalmalarını sağlamıştır. Bu
aynı zamanda İstanbul’un önemli bir kültür merkezi olarak günümüze
kadar gelmesinde de son derece etkili olmuştur. Konservatuar
bahsinde dikkat çeken başka bir husus ise okulu ıslah etmek için
çağrılan Prof. Marx’a verilen 3000 liralık ücrettir. O gün için oldukça
yüksek olduğunu düşündüğümüz bu rakamın hiç tereddüt edilmeden
ödenmesi bize, hem belediyenin bu parayı temin edebilecek
kudrette olduğunu, hem de kültür işlerine ve eğitime verilen önemi
ve desteği göstermiştir. 1930’larda karşılaştığımız bu tablo, şüphesiz
Atatürk’ün prensiplerini çizdiği ve döneme damgasını vuracak olan
kültür politikalarıyla örtüşmektedir.
Marx öncelikle okulun öğretim kadrosu ve ders programlarına el
atmıştır. İBK’da öğretimin geliştirilmesi için Viyana’dan getirtilen
uzman Prof. Marx, üç yıl ama kısa sürelerle kaldığı İstanbul’da, yaptığı
çalışmalar neticesinde İstanbul Belediyesine çeşitli raporlar sunmuştur.
Marx verdiği bir raporunda, öncelikle memlekette musikiyi
teşvik etmenin yollarını göstermiştir. Bunlar; 1) Musikiyi himaye ve
teşvik eden kanunlar, talimatnameler, emirler hazırlamak, 2) Musiki
müesseseleri tesis etmek. Yetersiz öğretmenlerin görevden alınması
ve öğretmen olacakların mesleki vasıflarının yanı sıra pedagojik
vasıflarının da ön plana çıkarılmasını sağlamak. Bunun haricinde
konservatuarda derslerin esas ve yardımcı olmak üzere iki kısımda
verilebileceği, tahsil devrelerinin de Başlangıç devresi ve Tekemmül
devresi şeklinde ikiye ayrılabileceği belirtilmiştir. Hangi derslerin
okutulacağı konusundaki raporların çok net anlaşılamadığı söylense
de, nazariyat talebesine piyano, tarih dersi; saz talebesine nazariyat,
tarih, piyano dersi gibi dersler uygun görülmüştür. Marx, raporunda
genelde “dans, ritmik, teganni, musiki tarihi ve Türk musikisi derslerinin
konulması”nı istemiş ve bazı bölümler için de öğretmenler tavsiye
etmiştir. Marx, konservatuara öğrencinin haftada en az iki gün
devam etmesi gereğinden ve yine her talebenin haftada en az kırk