atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 335
Darülelhan’daki ud, kemençe vs. sazların eğitimine son verilmesi
olayını farklı açılardan değerlendirerek uygulamanın haklılığını
ortaya koymaya çalışanlar da olmuştur. Örneğin “Bu gerçekten
bir kapristen mi ibaretti?” sorusunu kendisine yönelten Adnan Saygun
soruya hemen “hayır” cevabı vermiş ve hareketin gerekçesine
de “Osmanlı devrinde gelişmiş ve daha geçen yüzyılın ortalarında
gücünü yitirmiş olan musiki ile ilgili sazların öğretimini sürdürmekle
musikinin yeni çağa, bir yeniden doğuş atılımına engel olmaması
düşüncesi” şeklinde bir açıklama getirmiştir 735 . Görüldüğü gibi
Atatürk’ün zaman zaman musiki konusunda attığı adımlar yanlış
yorumlara neden olmuş, onun hep Batı musikisini benimsediği ve
gözettiği, Türk musikisini de ihmal ettiği yolunda iddiaların ortaya
atılmasına neden olmuştur. Bu noktada Atatürk’ün tavrını, Türk müziğini
reddetmesi ya da aşağılaması şeklinde algılamak çok yanlış
olacaktır. Onun asıl üzerinde durduğu, öğrenilmesinde ısrar ettiği
husus, çağdaş müziği yakalayabilmek adına Batı musikisi değil “Batı
Musikiciliği”dir. Garp musikiciliği demek, “Batıda bin yıldan bu
yana işlene gelmiş çokseslilik konusunda yüzyıllar boyunca yapılmış
olan çok değişik çalışmaları, dönemleri, teknikleri kendi çokseslilik
çalışmalarımıza yöneldiğimiz sırada öğrenmek, bilmek demektir” 736 .
Tabii ki burada asıl temeli kendi içimizden çıkarma zorunluluğu da
unutulmamalıdır. Kısacası Atatürk, herşeyden önce batının musikiciliğinin
alınarak tekniğin geliştirilmesini ve çok sesli müziğe de
yer verilmesini arzu etmiştir. Nitekim batı musikiciliğini öğrenme
çabası adı altında daha Atatürk’ün sağlığında Devlet Konservatuarı
kurulmuş, bir yandan batının ilmi ve tekniği verilmeye diğer yandan
da Türk Halk Musikisi ciddi bir şekilde öğretilmeye çalışılmıştır.
Bütün bunların yanı sıra ilmi yollardan Osmanlı dönemi müziği
araştırılmış, derleme, tespit çalışmaları başlamış ve bir de ilim heyeti
kurulmuştur. Ayrıca köy köy dolaşılarak türkülerin derlenmesi
işlemine de başlanmıştır. Bu konudaki en önemli teşebbüslerden bi-
735 A. Adnan Saygun, “Atatürk’ün Sanat ve Müzik Anlayışı ve Günümüzdeki Tefsiri”,
Erdem, C. I, S. 3, Eylül 1985, s. 594; Gülper Refiğ, Ahmet Adnan Saygun
ve Geçmişten Günümüze Türk Musikisi, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara
1991, s. 84.
736 Saygun, a.g.m., s. 596.