atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

334
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
Heyete sonraki günlerde Dr. Suphi Ezgi ile Hüseyin Sadettin Arel’in
katılmasıyla çalışmalar daha da gelişmiştir. Örneğin Yalçın Tura bu
dönemde tasnif heyetinin ve İstanbul Belediye Konservatuarı’nın
yaptığı çalışmaların “Türk musikisi tarihinde saygıyla anılacak faaliyetler”
olarak görüldüğünü yazmakta ve son derece takdir ettiğini
söylemektedir 731 . Tartışmalı bir şekilde kaldırılan Türk musikisi ve
öğretimi, bu tarihten tam 17 yıl sonra yani 1943 yılında konservatuardaki
yerini alabilmiştir.
Darülelhana bazı dönemlerde çeşitli eleştiriler yöneltilmiştir.
Şöyle ki, Ziya Gökalp Türkçülüğün Esasları isimli kitabının müzik
bahsinde, milli harsın benimsenmesinde bazı teşkilâtların belli vazifeleri
olması gerektiğinden bahseder ki bunlar Darülbedayi, Darülelhan,
Darülfünun ve Türkiyat Encümeni’dir (Türk Tiyatrosu Türk
Konservatuarı, Türk Üniversitesi, Türkoloji Enstitüsü) 732 . Çünkü
adı geçen kurumlar ulusal kültürü besleyecek nitelikteki örgütlerdir
ve önemli fonksiyonları vardır. Gökalp eserinde kurumları değerlendirmekte
ve içinde bulundukları durumu ele almaktadır. Ancak
Gökalp’in Darülelhan konusunda çok da iyimser olduğu söylenemez.
Bu noktada İstanbul’da mevcut bulunan Darülelhan’ın düm-tek
usulü çalıştığını, tamamen Bizans musikisi yaptığını, Türkün hakiki
musikisine hiç önem vermediğini yazmakta ve Darülbedayii’nin de
az çok aynı durumda olduğundan söz etmektedir 733 . Ancak şu var ki,
Ziya Gökalp bir müzik bilimci değildir ve dolayısıyla da köklü bir
müzik bilgisinden yoksundur.
Dünyaca ünlü ud virtiözümüz Cinuçen Tanrıkorur ise hiçbir sazın
eğitiminin yapılmadığı bu okul için “Belediye Saz Heyeti” ifadesini
kullanmış ve okulun bundan öteye de gidemediği görüşünü
savunmuştur 734 .
731 Tura, a.g.m., s. 1512; Yiğit, a.g.t., s. 169-171.
732 Gökalp, a.g.e., s. 90.
733 Ziya Gökalp, Eski Yunan müziğindeki çeyrek seslerle, geleneksel Türk Sanat
Müziği’ndeki koma sesleri birbirine karıştırmış, üstelik Farabi’yi de işin içine
sokarak köklü bir geleneği olan sanat müziğimizi bir çırpıda başka milletlere
maletmiştir. Gökalp’in bu savı daha sonra Hüseyin Sadettin Arel, Kemal İlerici,
Gültekin Oransay, Muammer Sun gibi araştırmacılar tarafından çürütülmüştür
(Gedikli, a.g.t., s. 34).
734 Cinuçen Tanrıkorur, Müzik Kimliğimiz Üzerine Düşünceler, Ötüken Yay.,
İstanbul 1998, s. 59.