atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

332
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
neredeyse üçer aylık periyotlar halinde ülkede kalan Hindemith, tüm
olumsuzluklara rağmen yine de büyük projelere imza atmaktan geri
kalmamıştır. Bu durum şüphesiz, Zuckmayer’in de söylediği gibi,
Hindemith’in ne kadar iyi bir organizatör olduğunun ispatıdır. Nitekim
bugün adının Ankara Devlet Konservatuarı’nın kurucusu olarak
geçmesi de zaten onun kişiliğinin, fikirlerinin ve organizatörlüğünün
bir ispatı değil midir? 726 .
3. Darülelhan’dan İstanbul Belediye Konservatuarı’na
Osmanlı sultanlarının sanata ve müziğe gösterdikleri bütün ilgiye
rağmen, müzik eğitimi ile ilgili bir kurumun açılması ancak
II. Meşrutiyet döneminde gerçekleşmiştir. İlk etapta, Mehterhane ve
Muzıka-yı Hümayunun arkasından İstanbul’da açılan Dârülbedayi
içinde bir müzik bölümü oluşturulmuştur. Müzik bölümü 1913-14
sezonunda öğretime başlamış, ancak bazı aksaklıklar ve özellikle de
ödenek sıkıntısı gibi nedenlerden ötürü Mart 1916 tarihinde kapatılmak
zorunda kalınmıştır. Çok geçmeden bu bölümün yerine 1917
yılında Darülelhan (güzel sesler, nağmeler evi) adında yeni bir kurum
açılmıştır. Türkiye’de Muzıka Mektebinden sonra belki de ikinci
konservatuar diyebileceğimiz bir kurum olan Darülelhan, 10 Ocak
1917 tarihinde Türk Müziği ve Batı Müziği olmak üzere iki dalda
eğitime başlamıştır. Darülelhan, bölümlerinden de anlaşılacağı üzere
Türk ve Batı Müziği alanlarında müzik öğretmenleri yetiştirmek
üzere açılmış bir kurumdur. Cumhuriyet ilân edildiği zaman memlekette
zaten 1914 tarihli İstanbul Belediyesi Tiyatrosu Darülbedayi,
geçmişi Muzıka-yı Hümayuna kadar uzanan bir orkestra ile bando
takımı haricinde bir de Darülelhan bulunmaktaydı.
Kurum, 1923 yılına kadar dönemin Evkaf Nazırı besteci ve udi
Ziya Paşa’nın başkanlığında bulunan Musiki Encümeni tarafından
yönetilmiş, 1923 tarihinde ise okul müdürlüğüne Musa Süreyya Bey
getirilmiştir. Darülelhan’da Batı Müziği dalında eğitim verenler arasında,
Muhiddin Sadak, Edgar Manas, Seyfeddin Asal, Cemal Reşit
Rey, Osman Zeki Üngör, Veli Kanık, Ekrem Besim Tektaş, Mesut
Cemil gibi isimler yer almıştır. Okulun öğretim üyelerinin büyük
726 Widmann, a.g.e., s. 121-123.