atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

322
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
alaturka müziğin düştüğü durumu irdelemeye devam etmiştir. Ancak
bu tarz yaklaşımlar ve eleştiriler ülkede Türk müziğinin yerini Batı
müziğinin almasına, halkın bu müzik türüne kanalize edilmesine ve
geçiş sürecinin hızlandırılmasına fayda sağlamıştır.
2. Cumhurbaşkanlığı Filârmoni Orkestrası
Atatürk müzik eğitimi konusunda ve Batı müziğinin ülkede yerleşmesinde
kurumlaşmaya öncelik vermiştir. Bir yandan Batı müziği
yapan senfoni orkestraları, bandolar hızla oluşturulurken, diğer
yandan da bunları yetiştirecek eğitim kurumları kurulmuştur. Bu
kurumlardan biri de Cumhurbaşkanlığı Filârmoni(k) Orkestrası’dır.
İlginç olan, Ankara’da kurulan bu orkestraya “Cumhurbaşkanlığı
Filârmoni Orkestrası” (CFO) isminin verilmiş olmasıdır. Aslında bu
çok manidardır, çünkü saltanattan bu yana alınan kurumların hiçbirinde
“Cumhurbaşkanlığı” tarzında bir ifadeye yer verilmemiştir.
Bu, Atatürk’ün hayatında müziğin önemini bize vurgulayan basit bir
örnektir.
İlk adıyla Riyaseticumhur Filârmoni Orkestrasının gelişmesi için
Atatürk gerçekten çok çaba sarf etmiştir. Bu dönemde Hükümet yurt
dışından uzman getirmekten ve onlara gereken ödemeleri yapmaktan
hiçbir zaman kaçınmamıştır. Orkestra için yurt dışından çok sayıda
uzman getirilerek alet teminine çalışılmıştır. Örneğin 1935 yılında,
Filârmoni Orkestrasını düzenlemek ve bir ay müddetle onu idare etmek
amacıyla Rusya’dan orkestra şefi Steinberg getirilmiştir 694 . Bin
lira ücret verilmesi Bakanlar Kurulu kararınca onanan (27.4.1935)
Steinberg, orkestrada belirtilen süre zarfında çalışmıştır.
Yine 1935 yılı kapsamında orkestranın daimi şefliğini yapmak
üzere getirtilen Dr. Ernst Praetorius için de Bakanlar Kurulu
(7.11.1935 günlü toplantı neticesinde) gereken kararı alarak, şefin
ücreti ve bir defaya mahsus olmak üzere gidiş geliş yol parasının
ödenmesini kabul etmiştir 695 .
694 Steinberg’e, 1934 yılı mali bütçesinin 563. ecnebi mütehassıs ve muallimler
ücret ve harcırah tertibine göre, 2689 sayılı kanuna eklenen tahsisat dahilinde
olmak üzere ve başka tahsisat istememek koşuluyla 1000 lira ücret verilmesi
kararlaştırılır (BCA, 030.18.1.2./54.31.13).
695 BCA, 030.18.1.2./ 59.83.20.