atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 321
P. Safa’nın Cumhuriyet gazetesinde alaturka musikinin düştüğü
durumla ilgili kısa aralarla yazdığı yazılar o günlerde ciddi bir
tartışma ortamının doğmasına neden olmuştur. Yazarın yukarıda adı
geçen yazısından beş gün sonra yani 10 Eylül 1937 günü bu kez de
“Alaturka Musikiyi Meyhaneden Kurtarmaya Doğru...”başlıklı yeni
bir yazısı sütunlardaki yerini almıştır. Peyami Safa 5 Eylül günü çıkan
yazısı üzerine bir gazeteye demeç veren Münir Nurettin Bey’in
açıklamalarına cevap verdiği bu yazısında da çok ilginç yorumlar
yapmıştır. Şöyle ki, M. Nurettin Bey konuşmasının bir bölümünde
“...iyi ama, bu içkili gazinolar konservatuarın yerine geçmek iddiasını
taşımıyor ki... Nihayet bu gibi yerlerde çalışan müzisyenler,
biz burada Türk musikisini temsil ediyoruz diye bir iddia da ortaya
atmış değiler...” demiştir. P. Safa bu yoruma “içkili gazinolarda çalışan
sanatkârların tevazuları, alaturka musikinin oralardan başka
hiçbir yerde dinlenmez bir hale gelmiş olmasına mani değildir. Ortada
iddiadan daha kuvvetli birşey var, hadise var. Bu hadise içkili
musikinin konser musikisini altettiğini gösteriyor” cevabını vermiştir.
Aslında yapılan görüşmede M. Nurettin’in de içinde bulunulan
durumdan pek memnun olmadığı ortadadır. Nitekim bu konuda da
“memleketimizde senede birkaç defa verilen ciddi konserler, halkın
musiki ihtiyacını karşılayacak vaziyette değildir. Bu suretle halkımız
bu en tabii ihtiyacını çalgılı bahçelerde tatmin etmek mecburiyetinde
kalıyorsa, kabahat ne halkındır, ne de bizim...” demiştir. Bu
açıklama üzerine P. Safa da, “Öyle ise kabahat kimindir? Ortada
sanatkârla halktan başka acaba kim, hangi ecinniler var?” diye sormuştur.
Yazının devamında M. Nurettin’in “Resmi makamlar bu işi
himaye altına almışlar. Bu himaye biraz daha şümullendirilir, konserlerin
adeti fazlalaştırılır, halka yüksek musiki zevki telkin edilirse
o da bu gibi çalgılı bahçelerden ayağını çeker” sözleri üzerine
ise Safa, “Teşhissiz tedavi olmaz. Alaturka musiki sanatkârlarından
biri gibi, Avrupa’da da ahalinin konserlere “bir cebinde şişe, bir
cebinde fıstık, hem içip hem dinlemek için” gittiği iddia edilirse,
felâkete çare bulunmaz. Devlet himâyesine gelince..İş ona mı kaldı
acaba?...” diyerek yazısını bitirmiştir 693 . P.Safa sonraki günlerde de
693 Safa, “Alaturka Musikiyi Meyhaneden Kurtarmaya Doğru..”, Cumhuriyet,
10 Eylül 1937, s. 3.