atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

320
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
okulda Aralık 1930’dan itibaren her Cuma ücretsiz halk konserleri
ile her öğretim yılı sonunda yıllık konserler verilmesi söz konusu
olmuştur. Nitekim Atatürk başta olmak üzere dönemin devlet erkânı
ve yabancı diplomatlar bu merkezin müdavimleri haline gelmişlerdir.
Bu arada okulun öğretmenleri tarafından verilen konferanslar da
büyük rağbet görmüştür. Bunların içinde Ankara Türk Ocağında 3
Nisan 1930 günü okulun tarih öğretmeni Afet İnan’ın verdiği konferans
(kadınların seçme hakkı konulu) ilk örneği teşkil etmiştir 691 .
Musiki Muallim Mektebi, Yeni Türkiye’nin gündemine Batı
müziği’nin hızlı bir giriş yapmasına neden olmuştur. Aslında Batı
müziği ülkeye ilk olarak Osmanlı döneminde girmeye başlamış ve
eğitimi de Darülelhan ile verilmeye çalışılmıştır. Cumhuriyet döneminde
de Batı müziğini yerleştirme misyonunu Musiki Muallim
Mektebi üstlenmiştir. Bunun sonucunda ise Cumhuriyetin onuncu
yılına dek, geçen on yıllık süreçte eski ile yeninin mücadelesi hiç
bitmeden devam etmiştir. Müzik alanında şunu söyleyebiliriz ki,
geçen on yılın sonunda alafranga yani Batı müziği galip gelmiştir.
Hatta tek sesli, çok sesli tartışmalarında Türk müziği çoğu kez “iptidai”
görülmüştür. En basitinden o yıllarda Peyami Safa, Cumhuriyet
gazetesindeki bir yazısında milli musikimizin artık meyhanelerden
başka bir yerde dinlenmesine imkân kalmadığını yazabilmiştir 692 .
Safa yazısının son bölümünde ise alaturka müziğin içinde bulunduğu
durum ve geleceği hakkında “...Alaturka musikînin hemen bütün
sanatkârları, halkı bugün bir konser salonuna değil, topyekün meyhanelere
çağırıyorlar. Alkolün ve musikînin daveti birleşince, dinleyiciler
arasında da alkolik ve musikî dostu birbirine karışıyor. Bunda
içki satanlarla beraber çalgı çalanlar ve şarkı söyleyenler de birşeyler
kazanabilirler, fakat alaturka musikînin pek çok şey kaybettiğine,
hayatını ve istikbâlini kaybettiğine hiç şüphe yoktur. İçkili bahçelerde
alaturka musikîyi yaşattığını zanneden bestekâr aldanıyor: Pek
yakın bir istikbâlin Türkleri, bu meyhane zırıltılarına ne alaturka,
ne de musikî diyeceklerdir. Bilâkis, bu sesin içinde musikîye benzer
bir şey kaldıysa, içki, onu da sanat tarihinin en şerefsiz mezarlığına
doğru ite kaka sürüp götürüyor” şeklinde bir yorum yapmıştır.
691 Ayın Tarihi, S. 82-83, s. 7119; Öztürk, a.g.e., s. 200-201.
692 Peyami Safa, “Meyhaneye Düşen Musikî”, Cumhuriyet, 5 Eylül 1937, s. 3.