atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 315
tediğini ifade ettiğini anlatmıştır. Bunun üzerine gereken çalışmalar
yapılmış ve tam seksenbeş kişilik orkestra, Zeki Bey’in ifadesiyle
“takım taklavatıyla tamam” bir şekilde Ankara’ya gelmiştir 669 . Osman
Zeki’nin Cumhurbaşkanlığı Orkestrası’nı Ankara’da değil de,
İstanbul’da oluşturmaya çalışması ise ayrıca dikkat çekmektedir.
Sadece bu çalışma bile bize, hem Ankara’nın bu kapasiteye henüz
sahip olmadığını hem de İstanbul’un hâlâ önemli bir kültür merkezi
olmaya devam ettiğini göstermektedir.
Aynı yıl Muzıka-yı Hümayun da İstanbul’dan Ankara’ya getirilmiştir.
“Riyaseticumhur Musiki Heyeti” adını alan heyete önceleri
Osman Zeki Üngör, daha sonra da Adnan Saygun şeflik yapmıştır.
Heyetin adı 1933 yılında Cumhurbaşkanlığı Filârmoni Orkestrası
olarak değiştirilmiştir. Orkestra hakkında ayrıntılı bilgi daha sonra
verilecektir.
Bahsettiğimiz üzere, 1923’den sonra el atılan konuların başında
müzik eğitimi meselesi gelmiştir. O günlerde ülkede Batı müziğine
vakıf bir tek, 1910 yılında Emrullah Efendi tarafından Avrupa’ya
gönderilmiş olan Musa Süreyya Bey bulunuyordu 670 . Okullarda bulunan
müzik hocalarının hepsinin de alaturkacı öğretmenler oldukları
söyleniyordu. Dolayısıyla inkılâplar döneminde Batı müziğinin
gündeme gelmesi Ankara’yı böyle bir problemle karşı karşıya bırakmıştı
671 . İşte bu durum Batı müziği eğitimi verecek ve öncelikle
bu müzik türünde öğretmenler yetiştirecek bir kurum açma mecburiyetini
beraberinde getirmiştir. Böylelikle Ankara’da oluşturulan
orkestrayı, özellikle Batı müziği alanında hazırlanmış bir kadroya
dayalı olarak açılan Musiki Muallim Mektebi (MMM) takip etmiştir.
Bu oluşumu teşebbüslerin en önemlisi olarak addedebiliriz. Musiki
Muallim Mektebi’nin kuruluş amacı, öncelikle sanatçıdan çok orta
669 Banoğlu, Nükte Yergi ve Fıkralarıyla Atatürk, s. 170-171.
670 Gökyay, a.g.m., s. 49.
671 MMM açıldıktan kısa bir süre sonra okullarda Türk müziği eğitimi yasaklanır.
Bu uygulama çoğunlukla, yeni anlayışla müzik öğretmenleri yetiştirilinceye
kadar Türk müziğinin insanlarla alâkasının kesilmesi şeklinde yorumlanmaktadır.
Ayrıca bu dönemde Osman Şevki Uludağ, Hüseyin Sadettin Arel gibi
aydınların, mektebe Türk musikisi derslerini koydurabilmek için mücadele
verdikleri ancak başarılı olamadıkları da anlatılmaktadır (Ayvazoğlu, Behar,
Savaşır, Sökmen, “Müzik ve Cumhuriyet”, s. 10).