atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

314
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
noktada halkının müzik zevkini de göz ardı etmemiştir. Öyle ki bir
konuşmasında, “Halkın musiki ihtiyacını düşünmek gerekir. Halkın
musiki zevkinin gelişmesi için bu musikiye “Batı Musikisi” alışması
ve bu musikiden hoşlanması, köklü bir musiki eğitimine ihtiyaç vardır”
diyerek bu kez de olayın eğitim boyutunu gündeme taşımıştır 667 .
Gerçekten de asıl önemli olan musiki eğitimidir. İşte bunun üzerine
hemen Musiki İnkılâbının insan kaynağını oluşturabilmek amacıyla
harekete geçilmiştir. Örneğin daha Hilâfetin kaldırılmasından hemen
sonra Ankara’ya çağrılan Osman Zeki Üngör ’ den bir orkestra kurması
istenmiştir. İstiklâl Marşımızın bestecisi ve Cumhurbaşkanlığı
Orkestrasının ilk şeflerinden olan Osman Zeki 668 de Atatürk’ün isteği
üzerine İstanbul’a dönerek bu orkestrayı oluşturmaya çalışmıştır.
Yıllarca Atatürk’ün orkestra şefliğini yapmış olan Zeki Bey bu olayı
şöyle anlatmıştır: “...Ankara’da Mustafa Kemal Paşa’nın özel sekreteri
Hayati’den bir mektup aldım. Beni Ankara’ya davet ediyorlardı.
Ertesi gün de bir memur geldi, daveti yineledi. Kalktım, elimde
kemanımla gittim. Mustafa Kemal Paşa’yı zaten tanırdım. Çankaya
Köşkü’nde ziyaret ettim. -Hoşgeldin Zeki Bey..Artık burada beraber
çalışacağız, dedi. Ben de: -Tabii efendim. Emredersiniz, cevabını verdim.
Fakat çalışmak için orkestra lâzımdı. O zamanki Ankara’da böyle
şeyler, hak getire... Beş altı gün sonra İstanbul’a dönerek, piyanist
Sadir, viyolonist Halim, viyolonist Nedim ve flütist Kadri’den oluşan
ufak bir orketsra grubunu Ankara’ya gönderdim. Bu Ankara’nın ilk
orkestrasıydı..”. Bundan sonra kendisi de Ankara’ya giden Zeki Bey,
yine bir akşam Atatürk’ün, kendisinin göndermiş olduğu orkestrayı
dinlerken, halkın da müzik ihtiyacını gidermeye gerek olduğunu,
İstanbul’daki Saray orkestrasının derhal Ankara’ya getirtilmesini is-
667 Ataman, a.g.e., s. 6.
668 Osman Zeki (1880-1958), Muzıka-yı Hümayundan yetişmiş bir müzisyendir.
Birinci Dünya Savaşı sırasında, Muzıka-yı Hümayun ile birlikte Viyana,
Berlin, Budapeşte, Münih vs. yerlerde konserler verir. Bu gezi dönüşünde
bandonun üflemeli çalgılarını da orkestrasına katarak Union Française’de haftalık
konserler vermeye başlar. Cumhuriyetin ilânı sonrasında 1924 yılında
Ankara’da verdiği iki konser, topluluğun kaderini değiştirir. Riyaseticumhur
Musiki Heyeti adını alan topluluk hemen Cumhurbaşkanlığına bağlanır. Topluluğun
ilk şefi de Osman Zeki olur. İstiklâl Marşı dışında çoğu marş olmak
üzere başka yapıtları da mevcuttur (“Osman Zeki Üngör”, Ana Britannica, C.
XXI, s. 469).