atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

312
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
yurt dışından yabancı uzmanlar getirtilmesine karar verilmiştir ki
bu karar akabinde hemen Paul Hindemith gibi ünlü müzik adamları
Ankara’ya gelmeye başlamıştır. Bu aradaki en önemli gelişme ise
yeterli görülmeyen akademi yerine 6 Mayıs 1936 günü kabul edilen
bir yasa ile Ankara Konservatuarı’nın kurulmasıdır. Konservatuarın
oluşumunda ve eğitiminde Alman uzmanlardan çok faydalanılmıştır.
İlk etapta Paul Hindemith ile işe başlayan konservatuarda daha sonra
müdürlüğe getirilen Carl Ebert ile de örgütlenme tamamlanmıştır.
Ayrıca bu dönemde yurt dışında eğitim görmeye giden Türk gençlerinin
bu kurumlarda görev almaya başlamasıyla çok sesli müzik
hızlı bir atağa kalkmıştır. Bunlar arasında Türk Beşleri olarak bilinen
kompozitörlerle, Necdet Remzi Atak, Ferhunde Erkin gibi solistler
de bulunmaktadır 660 .
Atatürk’ün çalışmalara hız veren bu tarz ifadeleri üzerine, MEB
bünyesinde Ankara’da bir uzmanlar toplantısı daha yapılmıştır. 1934-
35 öğretim yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Abidin Özmen’in
yaptığı bu toplantı (26 Kasım) ilk müzik kongresi olarak gösterilmiştir.
Bu kongrenin amacı, memlekette yapılması düşünülen müzik
inkılâbı hakkında alınması gereken tedbirleri tespit etmek olarak belirlenmiştir.
Ankara’daki bu kongreye çağrılan sekiz müzisyen ve sanatçının
isimleri 661 ise Cemal Reşit Rey, Cevat Memduh Altar, Halil
Bedii Yönetken, Hasan Ferit Alnar, Necil Kâzım Akses, Ulvi Cemal
Erkin, Nurullah Şevket Taşkıran ve Cezmi Erinç’tir 662 . Heyette ayrıca
Veli, Ahmet Adnan, Mahmut Ragıp, Ferhunde Ulvi, Necdet ile
Talim ve Terbiye Kurulu’ndan İhsan, Kâzım Nami ve Vedat Nedim
Beylerin de hazır bulundukları belirtilmektedir. Toplantıda müzik
eğitimi, müzik eserlerinin telif haklarında yapılacak düzenlemeler
gibi teknik konuların yanı sıra, “radyodan sonra plak vasıtasıyla yahut
umumi mahallerde çalınan alaturka musikinin men’i çareleri”
ile “operetlerin musiki, ahlak ve tiyatro bakımından kontrolü” gibi
yasaklayıcı/denetleyici önlemler görüşülmüştür 663 .
660 Turan, a.g.e., s. 301.
661 Son Posta gazetesi, kongreye İstanbul’dan katılmak üzere Nimet Vahit Hanım,
Hasan Ferit Alnar ve Cemal Reşit Rey’in gidecekleri haberini vermektedir
(Son Posta, 25 Ekim 1934, s. 3).
662 Orhan Şaik Gökyay, “Ankara Devlet Konservatuarı Tarihçesi”, Güzel Sanatlar
Dergisi, C. I, S. 3, s. 52.
663 Füsun Üstel, “1920’li ve 30’lu Yıllarda “Milli Musiki” ve “Musiki İnkılabı” “,
Defter, S. 22, 1994, s. 51.