atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 311
meler yapılmadan hazırlanan bu yasanın uygulamaya konulmasında
sakıncalar görmüştür. Çünkü Atatürk her zaman “yasa yapılmadan
bir deney döneminin geçmesi ve yasanın sonradan hazırlanması
gerektiği”ni savunmuştur.
Bu bağlamdaki ikinci teşebbüs ise Ankara Konservatuarı’nın öncüsü
niteliğindeki Musiki Muallim Mektebi’nde 1933 yılının sonbaharında
yapılan uzmanlar toplantısıdır. Devlet Müzik Yüksek Okulunun
kuruluşu ile ilgili yapılan bu toplantı, dönemin Milli Eğitim
Bakanı Yusuf Hikmet Bayur’un girişimleri ile düzenlenmiştir. Toplantıda
hazır bulunan müzisyen ve müzik pedagoglarından oluşan
uzman heyet 657 sonuçta bir tasarı hazırlamıştır. Bu tasarı ile “Milli
Musiki ve Temsil Akademisi”nin kuruluş kanunu teklif olunmuş ve
25.6.1934 658 tarihinde 2541 sayılı kanunla da kabul edilmiştir. Ancak
teklifin kanunlaşmasına rağmen uzunca bir süre uygulanması mümkün
olmamıştır. Çünkü daha önce onaylanmış kanun ile yeni teklif
arasındaki farklılıklar, bir anlamda şaşkınlık ve anlaşmazlıkları da
beraberinde getirmiştir.
Bu çalışmalar üzerine Musiki Muallim Mektebi bünyesinde bir
Milli Musiki ve Temsil Akademisi oluşturulmuştur. Ancak akademinin
yeterli görülmemesi yeni girişimlerin ortaya çıkmasına neden
olmuştur. Nitekim Atatürk 1935 yılı Meclis açış konuşmasında bu
kez konuyu tekrar gündeme getirmiştir. “Ulusal musikimizi, modern
teknik içinde yükseltme çalışmalarına bu yıl daha çok emek
verilecektir” 659 diyerek herkesten yoğun bir mesai beklediğini ima
eden Gazi, böylelikle meclise müzik eğitimi ve konservatuar konusunda
âdeta baskı yapmıştır. İşte bunun üzerine öncelikle ilk etapta
657 Toplantıda okul müdürü Osman Zeki Üngör, okulun öğretmenlerinden Adnan
Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Ekrem Zeki Ün ve şan öğretmeni Çekotovski’nin
de hazır bulunduğu bilinmektedir (Çambel, a.g.m., s. 1848).
658 Horst Widmann da eserinde yasanın 25 Haziran 1934 tarihinde 2541 sayılı
kanunla kabul edildiğini yazmaktadır (Atatürk ve Üniversite Reformu, Çev.
Aykut Kazancıgil-Serpil Bozkurt, İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yay., İstanbul
1981, s. 117-118); Öztürk, a.g.e., s. 193. Ancak Perihan Çambel adı geçen
makalesinde bu tarihi 23 Haziran 1934 olarak vermektedir (Çambel, a.g.m., s.
1848).
659 1 Kasım 1935 tarihli Beşinci Dönem Birinci Toplanma yılını açarken, ASD, C.
I, s. 403.