atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

22
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
modern tekniklerle geliştirilmesi için çalışılmasını istemiştir 43 . Atatürk
aynı yıl CHP kurultayında yapmış olduğu bir başka konuşmada
da yine kültür meselelerine değinmiş, kültürel ve sosyal alanda
başarılan işlerin, “Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal çehresini, kesin
çizgileriyle” 44 ortaya çıkardığından bahisle, kurultayda bulunanlara
kültürün önemini vurgulamaya çalışmıştır.
1936 ve 1937, Atatürk’ün kültür meselelerine en fazla ağırlık
verdiği yıllardır. Nitekim 1936 tarihli Meclis konuşmasında, güzel
sanatlardan tarihe, dilden arkeoloji çalışmalarına kadar pek çok konudan
söz etmiştir. Güzel sanatlara herkesin ilgisini çekmeye çalışan
Gazi, Türk Dil ve Türk Tarih Kurumlarının yaptığı verimli çalışmalar
hakkında da Mecliste bulunanlara bilgiler vermiştir 45 . 1937’de
ise bir önceki seneye oranla daha geniş yer tutan kültür meseleleri
üzerinde tüm ayrıntısıyla durulmaya çalışılmıştır. Atatürk burada,
Kültür Bakanlığı’nın üzerine düşen vazifelerden, üniversitelerin durumundan,
eğitmen ve öğretmen ihtiyacından, Türk Tarih ve Dil Kurumlarının
çalışmalarının yarattığı sevinçten, arkeolojik kazılardan,
açılan sergilerden ve daha çok da Devlet Konservatuarı’nın beklenen
çalışmaları yapabilmesi için daha fazla gayret ve fedakârlığın gösterilmesi
gerektiğinden sözetmiştir 46 . Hastalığı yüzünden konuşması
Başbakan Celâl Bayar tarafından kaleme alınıp okunan Atatürk’ün,
ölümünden çok kısa bir süre önce değindiği kültür meseleleri ise
üniversitelerin durumu, üniversite ve eğitmen okulları konusunda
elde edilen başarılar ile dil ve tarih alanlarında yapılan çalışmalar
karşısında duyulan heyecan ve gösterilen takdirden ibarettir 47 . Kısaca
bahsettiğimiz bu konuşmalardan da anlaşılacağı üzere, Atatürk en
başından beri eğitim ve kültür meselelerini bir arada ele almış, on-
43 1 Kasım 1935, Beşinci Dönem Birinci Toplanma Yılını Açarken, ASD, C. I, s.
403.
44 9 Mayıs 1935, C.H.P. Dördüncü Büyük Kurultayını Açarken, ASD, C. I, s.
398.
45 1 Kasım 1936, Beşinci Dönem İkinci Toplanma Yılını Açarken, ASD, C. I, s.
405-406.
46 1 Kasım 1937, Beşinci Dönem Üçüncü Toplanma Yılını Açış Konuşması,
ASD, C. I, s. 419-420.
47 1 Kasım 1938, Beşinci Dönem Dördüncü Toplantı Yılının Açılışında Atatürk
Adına Başvekil Celâl Bayar Tarafından Okunan Söylev, ASD, C. I, s. 428-
429.