atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

308
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
ve Halk Müziği’dir. Burada önemli olan bu müziklerin hangisinin
bizim için ulusal olduğudur? Ona göre, “ulusal müziğimiz, yurdumuzdaki
Halk müziğiyle Batı müziğinin kaynaşmasından doğacaktır”.
Çünkü “Halk müziğimiz, bize birçok ezgiler vermiştir. Bunları
toplar ve Batı müziği yöntemine göre armonize edersek, hem ulusal,
hem de batılı bir müziğe” kavuşmuş oluruz. Gökalp olayı tamamen
Türkçülük çerçevesinde ele almıştır. Hatta bu armonize etme, halk
müziğimizi oluşturma görevini yapacak olanlar arasında Türk Ocakları
müzik topluluklarının adını da açıklıkla dile getirmiştir. Yalnız
burada belirtilmesi gereken nokta, Ziya Gökalp’in bir müzikolog olmadığıdır
ki zaten kendisi de olaya tamamen Türkçülüğün müzik
alanındaki programı açısından baktığını ve bundan sonrasını da ulusal
müzikçilere bıraktığını yazmıştır 650 .
Gökalp’in musiki konusundaki fikirlerinden ulusal musiki ki bu
halk türküleridir ve armonizasyon fikri doğmuştur. Bu tamamen bir
sentezdir. Yalnız bu sentez fikrinin Gökalp’ten daha önceleri ortaya
atıldığı görülmüştür. Gerçekten de Necip Asım (Yazıksız) Türk Yurdu
Dergisindeki “Dilimiz, Musikimiz” başlıklı yazısında, Anadolu’daki
halk türkülerinin toplanmasından ve bunların derlenmesiyle milli
operalar yaratmak projesinden bahsetmiştir 651 . Görüldüğü gibi sentez
ve armonizasyon fikri Gökalp ile ilk kez ortaya atılmış bir proje
değildir. Gökalp sadece bu fikri biraz daha ileri götürerek çözüm
yolu olarak ortaya koymuştur. Cem Behar’a göre, Ziya Gökalp’in bu
“katı müzik programı” daha sonra şiddetli tartışmaların yaşanmasına
ve Cumhuriyet döneminde uygulanmaya çalışılan müzik politikasının
belirlenip yönlendirilmesinde son derece etkili olmuştur.
Osmanlı döneminde sarayın himayesinde gelişen Türk müziğinin
yeri, Cumhuriyet ile birlikte Çankaya’nın koruyuculuğunda milli
musiki ile doldurulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda dönemin basını,
düşünürleri, gazetecileri de yazılarında millilik meselesini sık sık
gündeme getirmişlerdir. Örneğin, “milli musiki karakterin en sadık
aynasıdır” diyen Selim Sırrı Tarcan, 1935 yılında Ülkü dergisinde
yazdığı bir yazısında bu konuya değinmiş, özellikle de Avrupa ülke-
650 Gökalp, a.g.e., s. 127-128.
651 Cem Behar, “Ziya Gökalp ve Türk Musikisi”, TCTA, C. V, s. 1225-1226.