atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 291
bir yer ayrılmıştır. Burada sanatı teşhir edilen milletlerin bölümüne,
ziyaretçilere malumat olması için kısa açıklamaların yazılı olduğu
cam çerçeveler de konulmuştur. Türk sanat eserlerinin bulunduğu
bölümde ise önce Türk-Osmanlı tarihinden kısaca bahsedilmiş, sonra
da “Kanuni Sultan Süleyman zamanında Yunan aslından (greek
origine) Mimar Sinan isminde bir sanatkârın çıktığı” ndan ve onun
büyük eserler meydana getirdiğinden bahsedilmiştir. Kısacası Londra
Victorya Müzesi’nde Mimar Sinan’dan Yunan asıllı bir sanatkâr
olarak sözedilmesi, durumun önce Türkiye Mimar ve Mühendis
Odaları Birliği’ne (Ekim 1959), ardından da Afet İnan’a bildirilmesi
ile sonuçlanmıştır (Kasım 1959). Mimar Sinan’ın Grek asıllı bir
sanatkâr olarak tanıtıldığını ortaya çıkaran bu olay üzerine, Sinan’ın
soyu ile ilgili belgelere başvurulmak suretiyle Sinan’ın bir devşirme
olduğu, Kayseri’nin Ağırnas Köyü’nün bir Hıristiyan köyü olduğu
ve Ağırnas Hıristiyanlarının çoğunun Türk isimleri aldığı gibi bilgilere
yer verilmiş, fakat neticede Sinan’ın Grek dilini bilip bilmediğine
dair hiçbir kaydın bulunmadığı da eklenmiştir. Yüksek Mimarlar
A. Saim Ülgen, Şevki Vanlı, Nazir Toğrul ile Prof. Dr. Afet İnan
imzalı aynı metne göre Sinan, Kayseri civarındaki Türk kabilelerinden
birine mensuptur yani kesinlikle Türktür ve Müze’nin yaptığı bu
tarihi hatanın derhal düzeltilmesi gerekmektedir 615 . Fakat yazılanlardan
anladığımız kadarıyla, yine de Sinan’ın aslı konusunda net bir
veri yoktur. En önemlisi ve ilginç olanı da yapılan antropolojik incelemenin
sonuçlarından hiçbir yerde bahsedilmemiş olmasıdır. Bu
durum şüphesiz yapılan antropolojik incelemenin sonuçlarının arzu
edildiği ve beklenildiği şekilde ortaya çıkmadığını akla getirmektedir.
Şu durumda bu araştırmanın nedenleri üzerine iki ihtimal ortaya
çıkmaktadır. Bunlardan birincisi, Türk ırkının temel özelliklerini tamamen
bilimsel kaygı ve meraktan ötürü tespit edebilmek amacıyla
bir Türk büyüğünün mezarının açılarak incelenmesinin kararlaştırılmış
olmasıdır ki, büyük ve önemli bir Türk sanatkârı olarak kabul
gören Mimar Sinan burada tercih edilen ilk isim olmuştur. İkincisi
ise doğrudan Sinan’ın aslı konusunda duyulan merak ve endişeden
ötürü böyle bir çalışmanın yapıldığıdır. Netice itibarıyle her iki ihtimalde
de doğruluk payı olabileceğini düşündüğümüz bu ilginç çalışmanın
temelinde, Türk ırkının özelliklerini, kimlik tespitini bilimsel
615 A. İnan, Mimar Koca Sinan, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1968, s. 75-77.