atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

20
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
ile Halkevlerinden de istifade etmiştir. Örneğin, 1926 yılında Türk
Ocakları delegelerine hitaben yaptığı bir konuşmada, doğrudan doğruya
milliyetperver ve Türk milliyetçisi olduklarını, Cumhuriyetin
temelinde de Türk camiasının bulunduğunu söylemiştir. Bunun akabinde
ise Cumhuriyetin dayanağı olan Türk halkının “ne kadar Türk
harsıyla meşbu olursa o camiaya istinat eden Cumhuriyetin de o
denli kuvvetli” 37 olacağını savunmuştur. Atatürk bir anlamda tarihinde
büyük hizmetler yaptığını söylediği Türk Ocaklarından Türk kültürüne
sahip çıkmalarını istemiştir.
Demokrasi düşüncesinin gelişmesinde mühim rol oynayan sivil
toplum örgütlerinin öneminin anlaşılması üzerine, inkılâpların
ve değişimin Türk halkına ulaştırılmasında büyük rol oynayan Atatürk,
Türk Ocaklarından sonra yoluna Halkevleri ile birlikte devam
etme gereği duymuştur. Nitekim açılan Halkevi şubelerinde sanatın
her dalına ayrı ayrı yer verilerek, vatandaşların yetiştirilmesine
çalışılmıştır. Bu aynı zamanda parti programının halka ulaştırılması
için de iyi bir fırsat olarak görülebilir. 1936 yılı ise özellikle partidevlet
bütünleşmesinin gündeme geldiği bir dönemdir. Yani partinin
üst yönetimi ile devletin üst yönetiminin birleşmesi söz konusudur.
Amaç, iktidarı tek elde tutmak, tek sesliliği sağlamak ve daha etkin
olabilmektir. Aynı dönemde İtalya, Almanya, Sovyetler Birliği gibi
ülkelerde de parti-devlet bütünleşmesinin sağlandığı görülmüştür.
Bu örneklerin Ankara’ya cesaret verdiği bir gerçektir.
1 Mart 1922’de Meclisin üçüncü toplanma yılında “Milletimizin
inkışafı dehası ve bu sayede lâyık olduğu mertebe-i medeniyete irtikası
bittabi âli meslekler erbabını yetiştirmekle ve milli harsımızı îlâ
ile kabildir” 38 diyen Atatürk, 1 Kasım 1932 günlü dördüncü dönem
toplanma yılında yaptığı açılış konuşmasında ise bu kez “milli kültürün
her çağında açılarak yükselmesini Türk Cumhuriyeti’nin temel
direği olarak temin edeceğiz” 39 demiştir. 1922 ve 1932 yıllarında
yükselme kelimesini kullanan Atatürk, onuncu yıl nutkunda ise bu
37 Türk Ocakları delegelerine hitaben yapılan 26 Nisan 1926 tarihli konuşma,
“Türk Ocakları Delegelerine”, ASD, C. III, s. 118.
38 1 Mart 1922, Üçüncü Toplanma Yılını Açarken, ASD, C. I, s. 245.
39 1 Kasım 1932, Dördüncü Dönem İkinci Toplanma Yılını Açış Konuşması,
ASD, C. I, s. 390.