atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 263
D. İkinci Türk Tarih Kongresi
Tarih kongrelerine temel teşkil eden bu birinci kongrenin ardından
İkinci Türk Tarih Kongresi de Atatürk döneminde yapılmıştır.
20-25 Eylül 1937 günleri arasında yapılan İkinci Türk Tarih Kongresi
yine Dolmabahçe Sarayı’nda toplanmıştır. Altı gün süren kongreye
ilk defa yabancı bilim adamları da katılmıştır. Almanya, Amerika,
Avusturya, Çekoslovakya, İngiltere, Fransa, İsveç 543 , İsviçre, Macaristan,
Romanya, Yugoslavya, Yunanistan gibi ülkelerden gelen çok
sayıda yabancı profesör ve araştırmacının katılımı 544 , aynı zamanda
kongreye uluslararası bir nitelik kazandırmıştır. Kongreye 40’ı yabancı
ülkelerden dokuzu da İstanbul’daki yabancı okullardan olmak
üzere toplam 49 yabancı konuk, 28 TTK ve TDK üyesi, 55 üniversite
ve ilmi müessese üyesi ile 422 orta öğretim tarih öğretmeni iştirak
etmiştir. 97 bildirinin sunulduğu kongrede, yabancı dilde yazılan bildiriler
de hemen Türkçeye çevrilerek broşürler halinde katılımcılara
dağıtılmıştır 545 .
Tarih, arkeoloji ve antropoloji konularının esas teşkil ettiği
kongrenin açılış günü Afet İnan Türk Tarih Kurumu’nun çalışmaları
543 Kongreye İsveç’ten katılan arkeolog T. J. Arne, kongre bitiminde ülkesine
dönünce Svenska Dagbladet isimli bir gazetede “Atatürk’ün Dil ve Tarih Teorisi”
isimli bir yazı yazmış ve teorileri çürütmeye çalışmıştır. Bu yazıyı öğrenince
çok üzülen Atatürk etrafındakilere şu sözleri söylemiştir: “emin olunuz
ki, bunun tam aksini ortaya çıkaran delili yine bize Avrupalılar verecektir”.
Gerçekten de 23 Aralık 1940 tarihinde Antropoloji dergisinde çıkan bir haber,
Atatürk’ün bu beklentisini gerçekleştirmiştir. Haberde, 1939 yılında Rus arkeologlarından
Dr. Aleksey P. Odladnikov ve eşi, Orta Asya’da Taşkent yakınlarında
bulunan Teşik-Taş isimli bir mağrada bir kafatası bulmuşlardır. O sırada
Rusya’da bulunan Amerikalı antropolog Hrdlicka da bu kafatasını incelemiş
ve Orta Asya’nın tarih öncesindeki öneminden bahsetmiştir (Banoğlu, a.g.e.,
s. 334-335). Sadece bu örnek bile, Atatürk’ün dünyadaki yayınları ne kadar
büyük bir ilgiyle takip ettiğini göstermeye yetiyor.
544 Macar profesör Alfoldi, Yunan profesör Marinatos, Alman profesör Hartman
gibi yabancı araştırmacılar kongreden birkaç gün önce gelmişlerdir (Son Posta,
17 Eylül 1937, s. 1).
545 İkinci Türk Tarih Kongresi, Kongrenin Çalışmaları, Kongreye Sunulan
Tebliğler, 20-25 Eylül 1937, Kenan Matbaası, İstanbul 1943, s. XI-XXIII,
LXI-LXIV.