atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

262
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
meydana getirmeye çalıştıkları, ancak filoloji ve tarih alanında ileri
sürülen tezlerin pek çoğunun ilimden ziyade hayalperestlik olduğu
yorumunu yapmıştır 539 .
Charles Sherill, Türkiye’de bulunduğu günlerde toplanan tarih
kongresine büyük ilgi göstermiş, üstelik kongrenin son günü gönderdiği
mektubu da oturumda okunmuştur. Amerikan Elçisi mektubunda,
Türk tarihinin İngilizceye çevrilmesine ve yapılan incelemelerin
büyük bir ehemmiyete haiz olduğuna dair ifadeler kullanmıştır 540 .
1932-33 döneminde Türkiye’de bulunan General Sherill, yazdığı kitabı
için Atatürk ile de birkaç kez görüşmüş ve O’nu daha yakından
tanımaya çalışmıştır. Nitekim Sherill’in 1934 yılında yayımlanan
Gazi Mustafa Kemal Hz. Nezdinde Bir Yıl Elçilik isimli anılarında
Atatürk’e ve Türkiye’de yapılan inkılâplara geniş yer ayrılmıştır. Öyle
ki Sherill, adı geçen kitabın inkılâpları anlatan bölümünde, 1932
yılında toplanan tarih kongresinin “Türk tarihini yanlış telakkilerden
temelli olarak” kurtardığını ve Gazi’nin yaptığı inkılâplar içinde,
“tarih hükmüne karşı yaptığı bu inkılâp kadar değerli ve büyük”
olanının da bulunmadığını yazmıştır 541 . Charles Sherill, 1937’de çıkan
Üç Adam 542 adlı kitabında ise bu kez Kemal Atatürk, Roosevelt
ve Mussolini üçlüsünü ele almıştır. ABD Dışişlerine gönderdirdiği
raporlarında ileri sürülen tezleri hayalperestlik olarak nitelendiren
Sherill’in, gerek kongreye gönderdiği mektubunda ve gerekse daha
sonra kaleme aldığı anılarında, yapılan tarih çalışmalarına ve özellikle
de Gazi’ye övgüler yağdırması söylenenlerin ve yazılanların
samimiyet derecesinin sorgulanması gerektiğini bize göstermektedir.
Ayrıca hem Sherill’in hem de diğer haber alma elemanlarının
kongre ve diğer gelişmeler hakkında edindikleri ayrıntılı bilgiler ve
yaptıkları değerledirmeler de, Türkiye’deki gelişmelerin dünyanın
her tarafından büyük bir dikkatle ve ilgiyle nasıl izlendiğini bize
göstermesi açısından dikkate değerdir.
539 Ankara Doğu Araştırma Grubu, “Türk Tarih Kongresi ve ABD İstihbarat Raporu”,
BTTD, S. 11, Ocak 1986, s. 29-31.
540 Son Posta, 12 Temmuz 1932, s. 2.
541 Charles Sherill, Gazi Mustafa Kemal Hz. Nezdinde Bir Yıl Elçilik, Çev.
Ahmet Ekrem, Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi, İstanbul 1934, s. 86-89.
542 General Sherill, Üç Adam, (Kemal Atatürk, Roosevelt, Mussolini), Çev. Cemal
Bükerman, İstanbul Cumhuriyet Matbaası, İstanbul 1937.