atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

260
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
ra gibi kişiler söz almış ve çeşitli görüşler ileri sürmüşlerdir 537 . Bu
oturumlarda birbirlerine zıt, farklı görüşleri savunan kişiler karşı
karşıya gelmiş, kimi inkılâp heyecanı ile kendini tarih tezine kaptırıp
Yunanlıların ve Mısırlıların dahi Türk kökenli olup olmadıklarını
sorgulamaya çalışırken, kimi de kendi çapında bu teze karşı
çıkmış ve bazı eleştiriler getirmiştir. Kongrede herkes düşüncelerini
çekinmeden dile getirip objektif davranabilmiş midir bilinmez, ancak
savunmaya yönelik yapılan konuşmalarda teze ait en küçük bir
eleştiriye bile iyi gözle bakılmadığı ortadadır. Böyle bir atmosferde
katılımcıların da ilim, inkılâp ve tez düşmanı gibi yaftalar yememek
için ihtiyatlı davranmaya çalışmaları muhtemeldir.
Kongre esnasında, kongre üyelerinin Ankara’daki tarihi eserleri
gezmeleri, Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin Gazi Orman Çiftliği’nde
verdiği çay ziyafetine katılmaları gibi aktiviteleri de olmuştur. Ayrıca
kongrede tarih meseleleri haricinde günün siyasal gelişmelerine
de yakın ilgi gösterilmiştir. Örneğin kongrede, Türkiye’nin Temmuz
1932 tarihinde Cemiyet-i Akvam’a girmesi gündeme gelen konuların
başında yer almış ve katılımcılar bundan duydukları memnuniyeti
dile getirmişlerdir.
Türkiye’de yapılan ilk tarih kongresine sadece Türk tarihçiler
ve profesörler katılmış, dolayısıyla kongre uluslararası bir niteliğe
sahip olmamıştır. Ancak ilginçtir, ülkede yaşanan bu gelişmeler
dünyada büyük bir ilgiyle takip edilmiş, başta Sovyet Rusya olmak
üzere İngiltere 538 , Almanya, Fransa ve özellikle de Amerika tarafından
her türlü bilgi alınarak çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır.
Kongrede Türklerin ne yaptıkları, Türkiye’nin nereye gittiği merak
konusu olmuştur. Çünkü 1929 Dünya Ekonomik Buhranı sonrasında
bütün dünya kötü günler geçirirken, yeni kurulan Türk Cumhuriyeti
kendine özgü ekonomi politikasıyla hem bu krizden çok etkilenmemiş,
Türk parası değer kazanmış, içe kapanarak ve hiç yardım almadan
kendi şekerini, dokumasını üretir hale gelmiş hem de kendi
537 Behar, a.g.e., s. 123.
538 Örneğin, The Manchester Guardian gazetesi Türk Tarih Tezini ilginç bulmuş,
“Akdeniz’deki ve diğer yerlerdeki medeniyetlerin kökenleri ile ilgili spekülasyonların,
Türklere, bütün kültürlerin en eskileri arasıda bir yer verdiğini” ileri
sürmüştür (Yılmaz, a.g.e., s. 90).