atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

258
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
tezi tanıtmak, tarih kitaplarını geliştirebilmek ve bu tezin tüm öğretmenlere
anlatılmasını sağlamak maksadıyla bir kurs düzenlemek
olmuştur. 14 Şubat 1932 günü Atatürk, Temmuz ayı içinde tarih öğretmenlerinin
de iştiraki ile bir Tarih Öğretmenleri Kursu toplanmasını
istemiş, fakat daha sonra bu toplantıya Birinci Tarih Kongresi
adı verilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın işbirliği ile düzenlenen kongrenin
amacı, özellikle üniversite tarih öğretim üyeleri ile ortaokul ve lise
tarih öğretmelerini buluşturmak, tarih ders kitapları hakkında onların
görüşlerini almak, yeni tarih tezi üzerinde bir tartışma zemini
yaratmak ve tez hakkındaki soruları cevaplandırmak olarak belirlenmiştir.
Nitekim 2-11 Temmuz 1932 günü toplanan Birinci Tarih
Kongresi, Atatürk’ün ve çok sayıda davetlinin katılımı ile açılmıştır.
Kongreye 18 profesör ve asistan, 1 Güzel Sanatlar Akademisi öğretmeni,
25 TTK üyesi ile 196 ortaokul ve lise öğretmeni katılmıştır .
Açılış konuşmasını dönemin Maarif Vekili Mahmut Esat Bozkurt’un
yaptığı kongrede, 33 kişi de konferans vererek müzakerelere katılmıştır
531 . Mahmut Esat’ın “bilimsel araştırmaların sonuçlarına göre
Türklerin tüm Avrupalılardan daha önce tarih sahnesine çıkmış
olduklarını” 532 belirttiği konuşmasından sonra da kongre sabah iki
kısa, öğleden sonra bir uzun oturum olmak üzere toplam 3 oturum
yapılmak suretiyle 10 gün devam etmiştir.
“Türklerin, eski ve orta çağlarda ancak göçebe ve istilacı olarak
yaşayan ve yüksek medeniyet seviyesine erişemeyen ikinci derecede
insanlardan olmayıp, insanlık tarihinde ilk medeniyeti kuran ve en
eski zamanlardan beri çeşitli devirlerde medeniyet meşalesini ellerinde
taşıyan insanlar olduğu davası”nın görüşüldüğü kongrede, bu
davayı en iyi savunanlardan biri olarak kabul edilen Afet İnan da
bir konuşma yapmıştır 533 . Afet Hanım konuşmasının bir bölümünde
şunları söylemiştir: “…Türkler 400 çadırlı bir aşiretten değil, on-
531 Birinci Türk Tarih Kongresi Konferanslar-Müzakere Zabıtları, Ankara
2-11 Temmuz 1932, Maarif Vekâleti Yay., İstanbul, tarihsiz, s. VII-XIII ve
631.
532 Behar, a.g.e., s. 120.
533 Yusuf Akçura, “Birinci Türk Tarih Kongresi”, BTTD, S. 11, Ocak 1986, s.
27.