atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

252
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
B. Türk Tarih Tezi ve Ortaya Atılan Görüşler
Yapılan tüm bu çalışmalar, yavaş yavaş resmi bir tarih görüşünün,
tezinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Tarih teziyle ilgili
çalışmalarda önemli bir rol oynayan Afet İnan Türk Tarih Tezi’ni
şöyle izah etmektedir:
“Türk brakisefal ırkı Anadolu’da ilk devlet kuran bir millettir. Bu
ırkın kültür yurdu ilk zamanlarda, iklimi müsait olan Orta Asya’da
idi. İklim tabii şartlar dahilinde değişti. Taşı cilâlamayı bulan, ziraat
hayatına erişen, madenlerden istifadeyi keşfeden bu halk kütlesi, göç
etmeye mecbur kaldı. Orta Asya’dan şarka, cenuba, garpte Hazar
Denizinin şimal ve cenubunda olmak üzere yayıldı. Gittikleri yerlere
yerleştiler. Kültürlerini oralarda kurdular. Bazı mıntıkalarda otokton
oldular, bazılarında otokton olarak diğer bir ırk ile karıştılar.
Avrupa’da tesadüf ettikleri ırk tipi dolikosefal idi. Irak, Anadolu, Mısır,
Ege medeniyetlerinin ilk kurucuları Orta Asyalı brakisefal ırkın
mümessilleridir. Biz bugünkü Türkler de onların çocuklarıyız. İşte
Atatürk’ün tarih tezi kısaca böyle hülasa edilebilir.” 515
Atatürk’ün tarih tezi, Selçuklu ve Osmanlı bir yana, Hititlere,
Sümerlere kadar götürülmüş, kısacası Orta Asya ekseninde şekillendirilmiştir
516 . Bu tez kapsamında özellikle Hititlerin ve Sümerlerin
Türk oldukları, Etrükslerin Türklerle arasında bir kan bağı olduğu,
bütün uygarlıkların beşiğinin Orta Asya olduğu ve Türklerin bu uygarlığı
dünyanın her yerine taşıdığı gibi iddialar ortaya atılmıştır.
Selçuklu ve Osmanlı medeniyetleri dururken, Hititlere ve Sümerlere
kadar gidilmesi hatta Osmanlı’ya bir noktada yokmuş gibi davranılması,
hem o günlerde hem de günümüzde ciddi tenkitler almıştır 517 .
515 İnan, “Atatürk ve Tarih Tezi”, s. 245-246.
516 O.Türkdoğan, Atatürk’ün tarih tezinin Orta Asya eksenini, “müsbet ilme, ilmi
metodlara dayandırılmış olan şuurlu bir ülkü” olarak nitelendirmektedir. Ayrıca
Türk tarihine, Türk dilinin kökenlerine, lehçelerine ve eski Türk eserlerine
eğilmenin, Orta Asya ile Küçük Asya arasında kurulmaya çalışılan “kültürel
bir köprü” demek olduğunu, bunun da “merkez-çek” modeli olarak ifade edilmesinin
doğru olacağını yazmıştır (O. Türkdoğan, Türk Tarihinin Sosyolojisi,
IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2003, s. 42).
517 Kitabını “siyasal iktidarın bir bilim dalı ile kurduğu ittifakın hikâyesi” olarak
tanımlayan Büşra Ersanlı Behar, tarih tezine ciddi eleştiriler getirenlerden biridir.
Behar, bu tezle destansı ve kahramanca bir geçmiş arandığı için çok eskile-