atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

248
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
1931 yılında Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin hazırladığı liseler için
dört ciltlik tarih kitabı ile bundan iki yıl sonra ilkokullar ve ortaokullar
için hazırlanan yeni tarih kitapları takip etmiştir. Dört ciltlik
tarih kitabının birinci cildinde Tarihten evvelki zamanlar ve eski zamanlar,
ikinci cildinde Orta zamanlar, üçüncü cildinde Yeni ve Yakın
zamanlarda Osmanlı-Türk Tarihi, dördüncü cildinde Türkiye Cumhuriyeti
ele alınmıştır. Ayrıca Türk Tarihinin Ana Hatları kitabında
yapılan hatalar yüzünden, ikinci bir girişim daha söz konusu olmuş
ve kitabın yeniden yazılmasına karar verilmiştir. Yalnız bu kez daha
ciddi bir çalışma metodu ile işe başlanmış ve her bölüm alanlarında
uzman kişilere yazdırılmıştır. Fuat Köprülü, Ahmet Refik Altınay,
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Arif Müfit Mansel, Yusuf Akçura, Hilmi
Ziya Ülken, Esat Uras, Halil Edhem Eldem gibi kişilerin yazdıkları
bölümleri tek tek okuyan Atatürk de, çalışmanın sonuna kadar hergün
gece yarılarına kadar bu okuyuşlarını sürdürmüştür. Bugünlerde
Atatürk Çankaya, Yalova, Dolmabahçe gibi mekânlarda, vakit bulduğu
hemen her yerde toplantılar yapmış, sadece başlangıç saatleri
belli olan bu toplantıların çoğu da çok tartışmalı geçmiştir 504 .
Tarih kitaplarının hazırlandığı bu dönemde Atatürk’ün en fazla
önem verdiği ve hassasiyet gösterdiği bölüm ise İslâm Tarihi’dir.
Hatta bölümün önemli bir kısmını da kendisi yazmıştır 505 . İslâm
504 Enver Ziya Karal, Atatürk Hakkında Konferanslar, TTK, Ankara 1946, s.
60.
505 Tarihte Atatürk gibi tarih ve dil konuları üzerinde duran ve eserler kaleme alan
başka devlet adamları da olmuştur. Bunların en eskisi Caesar’dır. Caesar’ın,
Gal Harpleri hakkında yazdığı Commentaires’leri bu çabanın ilk örneğini teşkil
etmiştir. Caesar tarih dışında dil meseleleri ile de meşgul olmuş, hatta Latince
hakkında De Analogia isimli bir de kitap yazmıştır. Napolyon’un gençliğinde
bu eserleri çok okuduğu bilinmektedir. Caesar gibi Şarlman, Büyük Frederick
de bazı eserler kaleme almışlardır. Özellikle Büyük Frederick Zamanın
Tarihi, Yedi Sene Harbi Tarihi ve anılarını topladığı Memories de Frederic
II adlı eserleri ile tarihçi kimliğini ispatlamıştır. Hasan Cemil Çambel’in dediği
gibi, “tarihte büyük işler yapan insanlar kendi tarihlerini yine kendileri
yazmışlar, devirlerinin ve fiillerinin hem icracısı, hem de aynı zamanda müverrihi
olmuşlardır”. İşte Atatürk de onlar gibi tarihi yapan bir kişi olarak,
yaptıklarını kaleme almıştır. Örneğin O’nun kaleme aldığı Nutuk, Caesar’ın
Commentaires’lerine eş olarak gösterilmektedir (Hasan Cemil Çambel, “Atatürk
ve Tarih”, Belleten, C. III, S. 10, Nisan 1939, s. 269-272; Çambel, Makaleler,
Hatıralar, TTK, Ankara, 1964, s. 52-56). Askeri bir deha ve bir kültür
adamı olan Atatürk, bunları tarih yazmanın ciddiyeti ve bilimselliğe olan inancı
ile yazmış, bir noktada eserleriyle dünya görüşünü de ortaya koymuştur.