atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 247
sa bir sürede umumi tarih kitabı yazılamayacağını, yazılsa bile bu
işin ciddiyetinin ve kalitesinin düşünülmesi gerektiğini belirterek,
ciddi bir tarihçi olarak yapılanları tenkit etmiştir. Uzunçarşılı “işin
ehemmiyet ve şümulünü kavrayanlar boyacı küpüne daldırıp çıkarma
kabilinden acele bir Türk tarihinin yazılamacağını ileri sürdülerse
de sözlerine ehemmiyet verilmedi” diyerek, kitabın cesaretle
vazife alarak işe başlayanlar tarafından hazırlandığını, Atatürk’ün de
işin ciddiyetini ve kapsamını bilmeyen, bu ilme uzak kişilerin teşviki
ile buna giriştiğini yazmıştır. Nitekim hazırlanarak aynı sene basılan
Türk Tarihinin Ana Hatları isimli kitabı Atatürk okumuş ve yanlışlarla
dolu bu kitabı hiç beğenmemiştir. Atatürk’ü böyle bir çalışmaya
iten, hatalarla dolu bir tarih kitabının ortaya çıkmasına neden olan bu
gayri ciddi yaklaşımın sebebi ne olabilir? Uzunçarşılı’nın da dediği
gibi, bu bölümleri yazmaya cesaret eden kişilerin, Atatürk’ün bu arzusunu
gelip geçici bir çaba olarak görmeleridir 501 . Aslında Atatürk
olaya hiç de gelip geçici bir iş olarak bakmamış, bilakis son derece
ciddi bir yaklaşım içinde olmuştur. Dolayısıyla bütün hatalı görüşlere,
eksik ve aksak yönlerine rağmen eserin “bu yolda yapılmış ilk ön
çalışma, ilk toplu deneme” 502 olması hasebiyle tarihimizde taşıdığı
önem inkar edilemez. Ayrıca Türk tarihi konusunda yapılan bu ilk
deneme, tarih yazmanın ciddiyetini, zorluğunu, bu işin aceleye getirilemeyeceği
gerçeğini de gözler önüne sermiştir. Kanaatimizce, yeterli
zamana sahip olunmayışı, kadronun yetersizliği ve Atatürk’ün
düşüncelerinin idrakinde ciddi problemlerin yaşanması, bu çalışmaların
başarısını derinden etkilemiştir.
Türk Tarihinin Ana Hatları isimli çalışmadan hemen sonra, Türk
Tarihine Medhal ve Orta Asya bölümlerinden oluşan 74 sayfalık bir
broşür daha hazırlanmış ve Türk Tarihinin Ana Hatları Medhal Kısmı
adıyla Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 1931 yılında bastırılmıştır.
30 bin adet basılan kitap okullara dağıtılmıştır. Kurum ondan
sonra Temmuz 1931 itibarıyla bir daktilo ve bir sekreterden 503 oluşan
kadrosuyla Dolmabahçe Sarayı’na taşınmış ve hemen 4 ciltlik lise
tarih kitaplarını yazma işine başlamıştır. Nitekim Methal Kitabı’nı
501 İsmail Hakkı Uzunçarşılı, “Türk Tarihi Yazılırken Atatürk’ün Alaka ve Görüşlerine
Dâir Hatılaralar”, Belleten, C. III, S. 9-10, Ankara 1939, s. 349-350.
502 Semavi Eyice, “Atatürk’ün büyük bir tarih yazdırma teşebbüsü: Türk Tarihinin
Ana Hatları”, Belleten, C. XXXII, S. 128, 1968, s. 513-514.
503 Bu kurulun sekreterliğini Mustafa Uluğ İğdemir yapmıştır.