atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 243
Bundan sonra Atatürk, Türk Ocakları Kurultayı esnasında Afet
İnan’dan Türk Ocakları yasasının 2. ve 3. maddelerini tahlil etmesini
istemiştir. Adı geçen maddelerde, “Türk Ocaklarının amacı, milli
şuurun kuvvetlenmesi, medeni ve sıhhi tekâmül ve milli iktisadın
inkişafıdır ve Cumhuriyet, milliyet, muasır medeniyet ve halkçılık
mefkûrelerini takip eden Türk Ocağı, bu ülküleri gerçekleştirmekte
olan CHP ile devlet siyasetinde beraberdir” deniyordu. Bu maddelerden
yola çıkarak Afet İnan, kurultayda okumak üzere bir metin
hazırlamış ve 28 Nisan 1930 günü Kurultayın son toplantısında söz
alarak konuşmasını yapmıştır. Konuşmada Türk tarihinin ve milletinin
eskiliği, onların kurduğu uygarlıklar, Türklüğün ve Türkün
ne olduğu konuları üzerinde durmuş, ondan sonra da “beşeriyetin
en yüksek ve ilk medeni kavmi, vatanı Altaylar ve Orta Asya olan
Türkler”dir demiştir. Kendisinden sonra Prof. Sadri Maksudi söz almış
ve “eski medeniyetlerden birçoğunun müessisleri, bânileri Türkler
olmuş olduğu anlaşılıyor” diyerek Afet İnan’ın fikirlerine iştirak
ettiğini söylemiştir. Kurultayda yapılan bu konuşmalardan sonra
“Türk tarih ve medeniyetini ilmi bir surette tetkik etmek için, hususi
ve daimi bir heyetin teşkiline karar verilmesini ve bu heyetin azasını
seçmek selahiyetinin Merkez Heyetine bırakılmasını teklif ederiz”
şeklinde bir önerge verilmiştir. Önergenin kabul edilmesinden sonra
ise 16 kişiden oluşan bir Türk Tarih Heyeti kurulmuştur. Bugünkü
Türk Tarih Kurumu’nun çekirdeği olan bu heyet, ilk toplantısını 4
Haziran 1930 günü yapmış ve Türk Ocakları Merkez Heyeti Başkanı
Hamdullah Suphi Tanrıöver’in başkanlığında bir de yönetim kurulu
seçilmiştir. Buna göre yönetim kurulu başkanı Cumhurbaşkanlığı
Genel Sekreteri Tevfik Bıyıklıoğlu, başkan vekilleri de Ankara Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Siyasi Tarih Profesörü Yusuf Akçura, Samih
Rıfat ve Dr. Reşit Galip (genel sekreter) olmuştur 493 . Türk Tarih
Heyeti toplandığı 4 Haziran 1930 gününden 29 Mart 1931 gününe
493 İnan, a.g.e., s. 191-206; Fahri Çoker, Türk Tarih Kurumu Kuruluş Amacı
ve Çalışmaları, TTK, Ankara 1983, s. 3; Heyetin öteki üyeleri ise şunlardır:
Afet İnan, Vasıf Çınar, Halil Edhem Eldem, Yusuf Ziya Özer, Sadri Maksudi
Arsal, Reşit Safvet Atabinen, Mesaroş, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Ragıp Hulusi
Özdem, Mükrimin Halil Yinanç, Zakir Kadirî Ugan, Hamit Zübeyir Koşay
(Uluğ İğdemir, Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Tarih Kurumu, TTK, Ankara
1973, s. 4-5).