atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 241
için, o milletin yalnız âlim ve mütefennin bulunması kâfi değildir.
Her ilmin, herşeyin fevkinde bir hassaya sahip lâzımdır ki, o da o
milletin muayyen ve müsbet bir seciyeye malik bulunmasıdır. Böyle
bir seviyeye malik olmayan fertler ve böyle fertlerden mürekkep milletler
hiçbir dakika hakiki bir devlet teşkil edemezler. ...Benim bildiğime
göre...Türk ocaklarının esas gayesi millete böyle müspet bir
seciye vermektir. Türk ocakları milletin harsı üzerinde mühim tesirler
yapmalıdır. Zaten bunu yapıyorlar ve daha ziyade yapacaklardır.
Biz milliyet fikirlerini tatbikte çok gecikmiş ve çok tekâsül göstermiş
bir milletiz. Bunun zararlarını fazla faaliyetle telafiye çalışmalıyız....
Anladık ki, kabahatimiz kendimizi unutmaklığımızmış. Dünyanın bize
hürmet göstermesini istiyorsak Evvelâ bizim kendi benliğimize ve
milliyetimize bu hürmeti hissen, fikren, fiilen bütün ef’al ve harekatımızla
gösterelim; bilelim ki milli benliğini bulmaya milletler başka
milletlerin şikârıdır...” 488 .
Atatürk gittiği yerlerde yaptığı bu tarz konuşmalar ile hem halka
Türklerin menşeini, nasıl bir millet olduklarını ve bundan sonra ne
yapılması gerektiğini anlatmış hem de bütün dikkatleri Türk tarihi
ve kültürü üzerine çekmeye çalışmıştır. Aslında O’nun tüm yapmak
istediği, herşeyden önce milletin kendi tarihini öğrenmesi ve Türk
çocuklarının milli bir kültür ve terbiye ile yetiştirilmesidir. Çünkü
ancak bu sayede gençlere bir güven ve mücadele gücü verilmiş olacaktı
489 . Kısacası Atatürk’ün bu ana fikirden yola çıkarak zengin bir
geçmişe sahip olan Türk kültürünün bütün ayrıntısıyla ortaya çıkarılmasını
hedeflediğini söyleyebiliriz. Ona göre bunu yapmanın tek
yolu da şüphesiz tarih araştırmaları için çalışmaktan geçiyordu. Nitekim
Atatürk konuyu ilk kez 23 Nisan 1930 günü toplanan Türk
Ocaklarının VI. Kurultayı sonrasında gündeme getirmiş ve bu çalışmaların
sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için de bir araştırma cemiyetinin
kurulması düşüncesini ortaya atmıştır. Gelişmeleri Afet İnan
şöyle anlatmaktadır: “1928 yılında, Fransız coğrafya kitaplarının
birinde, Türk ırkının sarı ırka mensup olduğu ve Avrupa zihniyetine
göre ikinci ‘secodaire’ nevi bir insan tipi olduğu yazılı idi. Kendisine
gösterdim. ‘Bu böyle midir’ dedim. ‘Hayır, olamaz, bunun üzerinde
488 20 Mart 1923, “Konya Gençleriyle Konuşma”, ASD, C. II, s. 146-147.
489 Saray, a.g.m., s. 10.