atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 237
var olan tarih anlayışının değiştirilmesine hem de Türklerin kim olduklarının
araştırılmasına yani milli bir tarih görüşünün belirlenmesine
itmiştir. Bir milletin özgürlüğünü kazanmasının ve ilerlemesinin
eğitim ve kültür ile olacağına gönülden inanan Atatürk, böylelikle
Cumhuriyet’in ilânı sonrasında Türkiye’de büyük bir eğitim seferberliği
başlatmış, bu eğitim reformu içinde de kültür politikalarının
en büyük hamlelerinden biri olan Türk tarihi ve araştırmaları ön plana
çıkmıştır.
Tarih okumak, tarih bilmek, tarih yazmak ve bir tarih şuuruna
sahip olmak. Bu meziyetlerin hepsine sahip olduğunu gördüğümüz
Atatürk, daha öğrencilik yıllarından itibaren tarih derslerini çok sevmiş,
tarihle daima meşgul olmuş ve bilgisini artırmak için de büyük
bir merakla okumuştur. Milletçe girdiği mücadelede ve cumhuriyete
attığı ilk adımda da bu kuvvetli tarih bilinciyle hareket etmiştir.
Kütüphanesindeki kitaplardan, onlara düştüğü notlardan dünya tarihi,
İslâm tarihi, özellikle de Türk tarihi ile yakından ilgilendiğini
öğreniyoruz. Bu tutum aynı zamanda O’nun tarihi bir bütün olarak
ele aldığının kanıtıdır. Daha da önemlisi Mosk’nun “Bir saatlik bir
okumanın gideremeyeceği üzüntü yoktur” sözünü sık sık tekrarladığı
söylenen Atatürk’e, tarih ilmine olan ilgisi ve katkısından ötürü
olsa gerek 19 Eylül 1923 günü İstanbul Üniversitesi tarafından
fahri Tarih Profesörlüğü verilmiştir 479 . Atatürk bu unvanının kendisine
edebiyattan ziyade tarihten verilmesine duyduğu memnuniyeti,
Ankara’ya giderek beratı kendisine takdim eden heyete karşı da dile
getirmiş ve onlara “tarihçilerle çok konuşacağız” diyerek sanki
sonradan yapılacakların sinyalini vermiştir. Nitekim söylediği gibi
gerçekten de yıllar sonra tarihçilerle çok konuşmuştur.
479 19 Eylül 1923 günü toplanan İstanbul Darülfünun Edebiyat Fakültesi müderrisler
meclisinde, müderrislerden Yahya Kemal Bey, Mustafa Kemal’e fahri
müderrislik verilmesini teklif etmiş, nitekim yapılan teklif meclisde kabul edilerek,
durum hemen Paşa’ya bildirilmiştir. Mustafa Kemal de bu iltifat üzerine,
“…milli İstiklâlimizi ilim sahasına fakülteniz ikmal edecektir. Bu şerefli
tekamülün husulünü deruhte eden heyetiniz arasında bulunmak bence baisi
iftihardır” diyerek teşekkür etmiştir. Daha sonra da fahri müderrislik beratının
verilmesi için, Necip Asım, İzmirli İsmail Hakkı ve Şemsettin Günaltay’dan
oluşan bir heyet Ankara’ya gitmiş, kendilerini Ankara’da istasyonda kabul
eden Mustafa Kemal ile görüşürek beratı takdim etmişlerdir (Şemsettin Günaltay,
“Atatürk’ün Tarihçiliği ve Fahri Profesörlüğü Hakkında Bir Hatıra”,
Belleten, C. III, S. 10, Nisan 1939, s. 272-274).