atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 227
yısıyla tüm dillerin de Türkçe kökenli olduğu gibi bir esasa dayandırılmıştır.
İlk etapta Türk dilbilimcilerin kuşkuyla baktığı bu teoriyi
Atatürk incelemiş, dilimize uygun olup olmadığını araştırmış ve
her zaman olduğu gibi çevresindekileri bir süre yoklamıştır. Ruşen
Eşref, O’nun bu çabasını, “laboratuarda deneme yapan kimyacının
kendi şişesi içine şu ve bu maddeleri koyup renk değişikliklerine ve
uygunluklarına bakması” 451na benzetmiştir. Falih Rıfkı da teorinin
ortaya çıkışı ile ilgili olarak, Viyanalı Dr. Phil Herman F. Kvergic’in
yazdığı bir etüdün ilham kaynağı olduğunu belirtmiş ve “ilk tefekkür
güneşle alâkalı idi. Dillerin doğuşu da güneşe bağlanmalı idi” 452
ifadeleriyle teoriyi anlatmaya çalışmıştır. Atatürk bu teori ile aslında
pek çok yabancı kelimenin kaynağının Türkçe olduğunu ispat etmeyi,
dünyaya Türk dilinin zenginliğini göstermeyi ve çıkmaza giren
özleştirme çalışmalarını bitirmeyi planlamıştır.
Atatürk’ün teori üzerinde yaptığı çalışmalar sonucunda; İlk insanın
güneş karşısıdaki tepkisi ile dilin oluşmaya başladığı, bu tepkiler
sonucunda da bazı şeylere isimler konulduğu, ilk ad konulan
şeyin güneş olduğu, insanların güneşe, en kolay çıkarılan ses olduğu
için AA dedikleri, bu AA’nın sonra (Ağ) olduğu gibi bir teori geliştirilmiştir453
. Bu ilginç yolla, Batıda kullanılan çok sayıdaki sözcüğün
kaynağının Türkçe olduğu ve dolayısıyla da dilimize Batıdan giren
sözcüklerin yine kendi dilimize ait olduğu ispatlanmaya çalışılmıştır.
Yapılan bu çalışmaların, aynı günlerde yürütülen Türk Tarih Tezi
ile de yakından ilişkisi olduğunu söylebiliriz. Çünkü bu tarihte Türk
tarihinin geçmişi, eskiliği, Türklerin tarihteki rolü araştırılmaya çalışılmaktadır.
Dolayısıyla bu enteresan çabanın, 1930’larda oluşturulmaya
çalışılan resmi tarih görüşünün ve felsefesinin bir uzantısı
olduğunu söylemek mümkündür.
Üçüncü Dil Kurultayı, işte bu teori tartışmaları ile açılmış,
Güneş-Dil Teorisi halka ve dünyaya tanıtılmaya başlanmıştır. Onun
haricinde Macar dilci Prof. Gyula Nemeth, Yunan dilci Prof. George
Anagnastopulos, Alman Türkolog Dr. Giesse, Fransız Sümerolog
Prof. PéreHilaire de Barenton, İtalyanca Prof. Bartalini, Rus dilci
451 Ünaydın, Atatürk Tarih ve Dil Kurumları, Hâtıralar, s. 64.
452 Atay, a.g.e., s. 479.
453 Güneş-Dil Teorisi hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Levend, a.g.e., s. 433-437.