atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

210
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
Atatürk’ün verdiği direktifler doğrultusunda harekete geçen Hükümet
de ciddi bir çalışma temposu içine girmiş ve bu bağlamda
ilk etapta Dil Heyeti tarafından hazırlanan yeni Türk sözlüğü için
kimya, tıp, bitki, hayvan vs. fen bilimlerine ait kelimelerin konunun
uzmanlarınca hazırlanmasını kararlaştırmıştır. 1930 yılında Başbakanlık,
Maarif ve Maliye Vekâletlerinin yaptığı uzun yazışmalar sonucunda,
kişilerin bu işi normal mesai saatlerinin dışında çalışarak
yapmaları, bu yüzden de en az üç saatlik bu çalışmanın karşılığında
kendilerine en uygun ücretin ödenmesi istenmiştir. Maarif Vekâleti,
Darülfünun Kimya müderrrisi Cevat Mazhar Bey-150, Baytar Mektebi
Rektörü Müderris Halit Bey-150, Orta Muallim Mektebi Kimya
Muallimi Avni Refik Bey-75, Darülfünun Hayvanat Müderrisi Vehbi
Bey-180, Darülfünun Nebatat Müderrisi Esat Şerafettin Bey-300,
Darülfünun Tıp Fakültesi Müderrisi Hüseyinzade Ali Bey-250, Darülfünun
Tıp Fakültesi Müderrisi Saim Ali Bey-250 lira olarak maaşları
uygun görmüştür. Ayrıca o güne kadar maaş almadan çalışan
Talim ve Terbiye Dairesi Reisi Mehmet Emin Bey, Talim ve Terbiye
Dairesi Azasından İhsan Bey, Maarif Vekâleti Kütüphaneler Müdürü
Hasan Fehmi Bey, Orta Muallim Mektebi Muallimlerinden İsmail
Hikmet Bey ile Etnografya Müzesi Müdürü Hamit Zübeyir Bey’e de
mesai saatleri dışında çalışmak ve bu mesai günde üç saatten az olmamak
şartıyla her üç ay için maaş verilmesi talep edilmiştir (26 Şubat
1930) 404 . Nitekim yapılan yazışmalar sonucunda, Dil Heyeti’ne
ait öngörülen kadro ve maaşlar, 2 Temmuz 1930 günlü toplantı ile
kabul olunmuştur 405
Dil Encümeni, çalışmalarını yürüttüğü ilk günden itibaren ciddi
eleştirelere de maruz kalmıştır. Daha 1931 yılının ilk aylarında
Son Posta gazetesinde Peyami Safa konuya eleştirel bir üslûpla yaklaşmış
ve bir önceki senenin muhasebesini yapmıştır. 1930 yılının
fikir hayatımızda çorak geçtiğini, doğru dürüst bir ilim, sanat dergisinin,
kitabının çıkmadığını, Hayat, Hadise, Görüş, Hep Gençlik
gibi dergilerin kapatıldığını hatta gazetelerin edebiyat sayfalarından
vazgeçtiğini yazmış ve “halkın ruhunda yalnız sefil duyguları alevlendirmek
için cinsi ve behimi kıvılcımları üflüyorlar, Şarlo’nun po-
404 BCA, 030.18.1.2./8.10.5 ve lefi 147-17.
405 BCA, 030.18.1.2/ 12.46.9.