atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 205
bulabilmiştir 390 . Bu rakamları dönemin basınından da takip etmek
mümkündür. Daha uygulamanın başlamasından bir sene sonra çıkan
haberlerde, Millet Mektepleri’nin durgun olduğu ve özellikle
İstanbul’da katılımın az olduğu yazılmıştır. Bu esnada rastladığımız
ilginç bir haber de Maarif Vekâleti’nin okullara kayıt yaptırmayanlara
para cezası vereceği üzerinedir 391 .
Genel anlamda bakıldığında, Ocak 1929 tarihinden Millet
Mektepleri’nin kapandığı 1936 yılına kadar olan sekiz yıllık süreçte
toplam 1 milyon 200 bin kişiye bu okullarda okuma yazma öğretilmiştir.
Her yurttaşa, kadına, erkeğe, hamala, balıkçıya yeni alfabeyi
öğretmeyi hedefleyen ve onları teşvik etmek için açılan bu okullar,
gerçekten büyük bir seferberlik havası içinde ve coşkuyla çalışmışlardır.
Zaten Atatürk’ün yaratmak istediği yeni Türk insanının yetişmesi,
çağdaş milletler seviyesine ulaşabilmesi için bu zorunlu görülmüştür.
Fakat Tevfik Rüştü’nün Amerikan Büyükelçisi’ne bahsettiği
o rakama ulaşmak bir türlü mümkün olamamıştır. Bütün bu çabalara
ve heyecanın yitirilmesine rağmen Millet Mektepleri, yine de ülkede
böyle bir dönemde atılan önemli ve cesur bir atılım olmuştur. Millet
Mektepleri herşeyden önce halkın, gerek yeni alfabe ile tanışmasında
ve onu kabullenmeye çalışmasında gerekse harf inkılâbının başarıya
ulaşmasında büyük rol oynamışlardır. Bu proje aynı zamanda
Türkiye’nin gerçekleştirdiği en büyük okuma-yazma ve halk eğitimi
seferberliği 392 olması hasebiyle de önem kazanmıştır. Aslında okuma
yazma sorunu bugün de ciddi meselelerimizden birisidir. Senelerdir
okuma yazma seferberliği içinde olan ülkemizde, belli sürelerde
okuma kursları açılmaya devam edilmektedir. Ancak buna rağmen
okuma yazma bilmeyenlerin oranı bir türlü sıfıra indirilememektedir.
Daha 1980’lerin başında okuma yazma bilmeyenlerin oranının
13 milyon olduğu açıklanan 393 Türkiye’de, tam anlamıyla bir seferberlik
ruhuna ve heyecanına hâlâ ihtiyaç olduğu bir gerçektir.
390 Millet Mektepleri’nin çalışmalarına ilişkin istatistik hakkında, Şimşir, a.g.e., s.
244.
391 Son Posta, 8 Kasım 1930, s. 2; 28 Kasım 1930, s. 2.
392 Öztürk- Nurdoğan, a.g.m., s.201.
393 Kavcar, “Atatürk ve Kültür Reformu”, s. 919.