atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 197
Türk tarihinde değil, bütün insanlık tarihinde de mümtaz bir sima
kalacaktır...” diye seslenmiştir. Ayrıca konuşmasında milletvekillerine,
Türk harflerinin kabul edilmesi halinde herkese büyük vazifeler
düşeceğini, okuma-yazma bilmeyen kadın-erkek her vatandaşa
bunu öğretebilmek için bilfiil hizmet ve yardımda bulunulacağını,
böylelikle asırlardır başarılmayan bir meselenin birkaç sene içinde
hallolunacağını ve bunun da karşımıza “yakın ufukta gözlerimizi
kamaştıran bir muvaffakiyet güneşi” olarak çıkacağını anlatmıştır.
Açıkçası Atatürk meclisin her ferdinin vatandaşı cehaletten kurtarmak
için birer öğretmen gibi çalışmasını istemiştir. Alınacak kararın
önemini, hayatiyetini ve bunun sonraki nesillerin geleceği üzerindeki
etkisini anlatabilmek için de konuşmasını “...Aziz arkadaşlarım,
yâdigârınızla büyük Türk milleti yeni bir nûr âlemine girecektir” 369
diyerek bitirmiştir. Kısacası Atatürk alfabe değişimini, Türk milletini
cehaletten kurtaracak, kendi güzel ve asil diline kolay uyum
sağlayacak bir vasıta, daha doğrusu bir anahtar olarak görmüştür.
Falih Rıfkı’nın belirttiği gibi, zaten O’nun başından beri bütün hedefi,
amacı “zengin, güzel ve milli bir Türkçe” 370 değil midir? Nitekim
aynı gün yapılan oylama sonucunda 1353 sayılı “Türk Harflerinin
Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun” 371 oybirliği ile kabul edilmiştir.
Yasa 3 Kasım 1928 günlü Resmi Gazete’de yayımlanmış ve o gün
de yürürlüğe girmiştir. Böylece kültür hayatımızın temel meselelerinden
biri olan alfabe sorunu çözülmüş, kararın kanunlaşması neticesinde
de harf inkılâbının ilk adımı atılmıştır.
Kanunun kabul edilmesinden sonra her tarafta halk dershaneleri
ve kurslar açılmış, halk büyük bir gayretle yeni harfleri öğrenmeye
başlamıştır. Öte yandan Dil Encümeni de hemen harekete geçmiş,
alfabe ve gramer konularına el atmaya başlamıştır. Dil Encümeni
bundan sonraki günlerde, Muhtasar Türkçe Gramer, 61 sayfa; Yeni
Türk Alfabesi, İmlâ ve Tasnif Şekilleri, 40 sayfa; Yeni Türk Yazısı ile
İlk Kıraat (okuma), 32 sayfa; Halk Dersanelerine Mahsus Türk Alfabesi,
32 sayfa; İmlâ Lugati, 371 sayfa; Encümen kararı ile Yakup
369 1 Kasım 1928 Mecliste Üçüncü Dönem İkinci Toplanma Yılını açış konuşması,
ASD, C. I, s. 377-378.
370 Atay, a.g.e., s. 479.
371 Düstur, Tertip 3, C. X, s. 366.