01.05.2013 Views

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

194<br />

SEDA BAYINDIR ULUSKAN<br />

iç gelişmeler de gösterilebilir. Çünkü 1925 yılında çıkan Şeyh Sait<br />

İsyanı <strong>ve</strong> akabinde alınan Takrir-i Sükun Kararları, özellikle 1926<br />

yılında <strong>Atatürk</strong>’e karşı planlanan suikast ki bu daha belirleyici bir<br />

sebeptir, Başbakan da dahil olmak üzere dönemin pek çok bakanının,<br />

gazetecisinin hatta üni<strong>ve</strong>rsite hocalarının bu fikre sıcak bakmamaları,<br />

arzu edilen koşulların oluşmasına mâni olan gelişmelerdir.<br />

<strong>Atatürk</strong> bu dönemde hem suikast olayı ile ilgilenmiş hem de 1927<br />

yılında okuduğu Nutku’nun hazırlıklarını tamamlayarak ülkede aydınlar<br />

arasındaki olumsuz havayı yok etmeye çalışmıştır.<br />

Nitekim 1928 yılına gelindiğinde beklenen şartların müsait olmaya<br />

başlamasıyla birlikte harekete geçilmiş <strong>ve</strong> <strong>Atatürk</strong> gereken<br />

emirleri <strong>ve</strong>rmiştir. İlk iş 23 Mayıs 1928 tarihinde Bakanlar Kurulu<br />

kararı ile bir heyetin oluşturulmasıdır. Latin harfleriyle yeni Türk<br />

alfabesini hazırlamakla görevlendirilen bu dil encümeninde; Falih<br />

Rıfkı Atay, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ruşen Eşref Ünaydın, Ahmet<br />

Cevat Emre, Ragıp Hulusi Özdem, Fazıl Ahmet Aykaç, İbrahim<br />

Grantay, Mehmet Emin Erişirgil, İhsan Sungu görev almışlardır 362 .<br />

İbrahim Grantay’ın kaleme aldığı “alfabe raporu” İstanbul konuşma<br />

dilini <strong>ve</strong> tek harfli yazı sistemini esas almıştır 363 . Nitekim kısa sürede<br />

harekete geçilmiş <strong>ve</strong> ülkede tam bir seferberlik başlamıştır. Heyetin<br />

yaklaşık 5-6 yılda işlev kazanacağını söylediği proje, <strong>Atatürk</strong>’ün direktifleri<br />

<strong>ve</strong> çabaları sonucunda tam 3 ay gibi kısa bir sürede tamamlanmıştır.<br />

Hazırlanan alfabe raporunun ardından CHP’nin Sarayburnu’nda<br />

9/10 Ağustos 1923 günü düzenlediği bir geceye katılan <strong>Atatürk</strong>, yaptığı<br />

tarihi Sarayburnu konuşmasında, yeni Türk harfleri hakkındaki<br />

düşüncelerini <strong>ve</strong> bu vasıtayla milletimizin “yazısı ile, kafası ile bütün<br />

âlemi medeniyetin yanında olduğunu” 364 göstereceğine dair inancını<br />

dile getirmiştir. Ardından da yeni harflerle yazılı bir metni Falih<br />

362 BCA, 030.18.01/ 029.32.20.<br />

363 Kaleme alınan Elifba Raporu <strong>ve</strong> alfabede yapılması teklif edilen değişiklikler<br />

hakkında bk. “Dil Encümeni Çalışmaları”, BTTD, S. 9-10, Kasım-Aralık<br />

1928, s. 63-67; Zeynep Korkmaz, <strong>Atatürk</strong> <strong>ve</strong> Türk Dili-Belgeler, TDK, Ankara<br />

1992, s. 53-57.<br />

364 9/10 Ağustos 1928’de Yapılan Türk Yazı İnkılâbı Hakkında Konuşma, ASD,<br />

C. II, s. 274; Agah Sırrı Le<strong>ve</strong>nd, “Latin Harfleri Meselesi”, BTTD, S. 9-10,<br />

Kasım-Aralık 1985, s. 29-30; Şimşir, a.g.e., s. 157-161.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!