atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

168
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
Toplatılan yayınlardan biri de İstanbul’da çıkan Yeni Adam dergisidir.
17 Şubat 1938 tarihli 216. sayısı hemen toplatılmış, hatta
derginin bir yıl müddetle de kapatılmasına karar verilmiştir. İncelediğimiz
216. sayının toplatılma nedeni ise bu kez Almanya’dır.
Dergi bu sayısında Hitleri ve ordusunu kapağına taşırken, dış politika
bölümünde de Hasan Âli Ediz’in Almanya’da son günlerde olup
bitenlerden bahsettiği yazısına yer vermiştir. Sayfa altıda Almanya
ile ilgili olup bitenlerin bütün çıplaklığı ile kamuoyuna anlatılacağı
yazılmış, nitekim sayfa onda da “Almanya’da Bu Gidiş Harbe Doğrudur”
başlığıyla yazı başlamıştır. On ve onbirinci sayfalarda başlayan
yazının devamının da onaltıncı sayfada olduğu belirtilmiştir.
Fakat dergide onaltı ve onyedinci sayfalar yer almadığı için yazarın
buralarda neler yazdığı hakkında fikir sahibi olamıyoruz. Yalnız yazının
giriş bölümünde Almanya’nın nüfusu, endüstrisi, para durumu,
ekonomik vaziyeti, sahip olduğu ham maddeleri gibi konulara yer
verilmiştir 326 . Sonraki sayfalarda Almanya’nın siyasi durumu ve o
günlerdeki faaliyetleri ile ilgili bölümlere yer verilmiş olmalı ki bu
da Ankara tarafından sakıncalı görülmüş ve derginin ilgili sayısı hemen
toplatılmıştır.
1930’lu yıllarda istenilmeyen şeylerin yazılması da gazetelerin
kapanmasına sebep olmuştur. Örneğin 1938’in Ağustos ayında
Atatürk’ün hastalığı artık herkes tarafından bilinmekteydi. Aynı
günlerde Fransa’dan gelen bir doktor, sekiz Türk doktoru ile birlikte
konsültasyon yapmış ve hastalığa siroz teşhisi koymuştu. İşte bunun
üzerine 7 Ağustos 1938 günü Ahmet Emin Yalman da Tan gazetesinde,
Atatürk’ün hastalığına dair bir haber yapmış, fakat onun bu
yazısından ötürü gazete tam 3 ay kapatma cezası almıştır. Gazetenin
sahibi ve başyazarı olan Ahmet Emin, “Türk Kalb ve Ruhlarını Birleştiren
Sevgi Bağları” başlıklı makalesinde, Atatürk’ün sağlığından
duyduğu endişeyi dile getirmeye çalışmıştır 327 . Ahmet Emin yazısında
Türk milletinin her ferdinin Atatürk’e karşı sarsılmaz bir sevgi ile
bağlı olduğunu, her Türkün en tabii ve samimi dileğinin şu günlerde
Atatürk’ü tam bir sıhhat içinde daha uzun seneler başında görmek
326 Yeni Adam, 17 Şubat 1938, s. 10-11, s. 16-17. Ek 6: Hitler ve Ordusu.
327 Ek 7: Ahmet Emin Yalman, “Türk Kalb ve Ruhlarını Birleştiren Sevgi Bağları”,
Tan, 7 Ağustos 1938, s. 1.