atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 151
mesleğinin ilerlemesi ve gazetecilik mesleğinin esaslı bir meslek haline
gelebilmesi bakımından mühim bir tekâmül merhalesi” olarak
kabul görmüştür. Birliğin kurulma gerekçesi ise “Basın ailesinin
mesleki bir kurum halinde teşkilâtlandırılması birinci Basın Kongresinin
başlıca dileğidir. Türk basını mensuplarının haklarını koruyacak,
basınımızın kültür seviyesini inkişaf ettirecek ve hükümetle
basın arasındaki memleket çalışmalarını kolaylaştırıp genişletecek
böyle bir teşkilâtın lüzumuna kani bulunarak” şeklinde izah edilerek
sonuçta kabul edilmiştir 294 .
Kanunun kabulü üzerine 28 Haziran 1938 günü Ulus gazetesinde
bir yazı yazan Falih Rıfkı, durumdan duyduğu memnuniyeti dile
getirmiştir. Gazete ve gazetecilerin yalnızca Atatürk devrinde itibar
ve istikrar yüzü gördüklerini söyleyen Falih Rıfkı, Atatürk’ün de
“yalnız kanun kayıtlarına tâbi bir basının rejim lehine hizmetlerini”
aradığı yorumunu yapmıştır. Kamuoyunun gazete ile kurulduğunu,
beslendiğini ve olgunlaştığını söyleyen yazar, bu konuda yapılması
gereken ilk işin, gazeteciliği bir meslek yapmanın olacağını belirtmiştir.
Atay, ilk yapılacak işler arasında “gazete sahipleri ile muharrirler
arasında karşılıklı vazifeler, haklar ve mesuliyetler tesis eden
murakebe ve inzibat usulleri” bulmak olduğunu da yazmıştır. “Talihleri
bir telefon darbesine bağlı” olan gazetecilerin hem seviye hem
de ahlâken ilerlemelerinin gazeteleri de ilerleteceği bahsinden yola
çıkarak, derhal gazetelerimizin seviyesinin yükseltilmesini istemiştir.
F. Rıfkı ayrıca, alınan bu kanun kararı ile Türk gazetecilerin diğer
Cumhuriyet müesseseleri ve meslekleri gibi kendilerine lâyık olan
ilerleme yolunu bulacaklarına olan inancını da dile getirmiştir 295 .
Biraz öncede ifade ettiğimiz gibi kanunun kabulünden sonra İstanbul,
Ankara, İzmir, Adana ve Trabzon bölgelerinde birer Basın
Birliği kurulması öngörülmüştür. Bu kanun çıkınca İstanbul’daki
Basın Kurumu dağılmış ve Hakkı Tarık Us’un başkanlığındaki yeni
İstanbul Basın Birliği çalışmalarına başlamıştır. Yarı resmi bir niteliğe
sahip olduğu söylenen birlik, İkinci Dünya Savaşı boyunca
“gazetecilerin mesleki faaliyetlerini düzenleyen tek örgüt” olarak ça-
294 Türk Basın Birliği hakkında İskit, a.g.e., s. 294-305.
295 Ulus, 28 Haziran 1938.